Geschreven door Edgar van Engelen*
Geleerd van Vakidioten
Ik werk inmiddels zo’n dertig jaar in de schoonmaakdienstverlening. Ik heb het schoonmaakvak mogen leren van “vakidioten”. Zij leerden mij hoe je een linoleum vloer moet sprayen, hoe je die moet strippen en conserveren en hoe je harde vloeren moet schrobben. Welke machines en chemie je nodig had en dat je op gevoel de chemie moest doseren.
Ik kan mij nog herinneren dat ik voor KSD (nu Gom) op een basisschool linoleum moest strippen en conserveren. Ja, de vloer zag er nadien top uit, maar een week later werd ik gebeld of ik het weekend wat te doen had. Dat was niet het geval. Ik mocht terug naar de basisschool want de was liet los, doordat de waslaag aan het verpoederen was. In mijn eigen tijd heb ik alles opnieuw gestript en geconserveerd. Dan leer je wel om de regels van het strippen en conserveren te volgen. Met de juiste dosering en de juiste droogtijd. Nog een tip: vergeet niet om de vloer na het strippen te neutraliseren (anders gaat de waslaag verpoederen).
In mijn eigen tijd heb ik alles opnieuw gestript en geconserveerd. Dan leer je wel om de regels te volgen
Vloeronderhoud vereist vakkennis
Wat is er nu mooier dan het opknappen van een vuile, versleten vloer waardoor hij er weer als nieuw uitziet? En om daarvoor de complimenten te krijgen van de gebouwgebruiker(s)? Bij vloeronderhoud zie je direct het ultimo resultaat van je werk en vakkennis. Want vakkennis is één ding dat je absoluut nodig hebt voor dit vak.
Zo moet je weten wat voor vloer je gaat reinigen: is het een kalkhoudende vloer, natuurstenen vloer of een dubbelhard gebakken tegel? En moet je het verschil kunnen zien tussen een PVC vloer en een linoleum vloer. Ook hoor je van te voren altijd de kleurechtheid van de vloerbedekking te testen in een klein hoekje van de kamer. Zo voorkom je dat de kleur van de vloerbedekking eventueel wordt aangetast door de chemie.
LEES OOK: Waarom leidinggevenden ook verstand van vloeren moeten hebben
Verder is er bijvoorbeeld kennis nodig over welke chemicaliën op welke vloersoorten gebruikt kunnen worden en welke machines waarvoor gebruikt kunnen worden. Denk aan de sproei-extractiemachine, low-speed eenschijf, duo-speed eenschijf, high-speed eenschijf, schrobzuigautomaat, borstelstofzuiger, waterzuiger enzovoorts.
Essentiële veranderingen
Tijden veranderen, zo ook in schoonmaakland. Vooral robotica en softwareapplicaties worden regelmatig aangewezen als zijnde de grootste veranderingen in de schoonmaak. Dat zijn ook zeker wezenlijke veranderingen, maar wel vooral in de randvoorwaarden.
Als “new-kid-on-the-blok” van opleiders zie ik dat er ook andere veranderingen plaats vinden die nog veel essentiëler zijn. Veranderingen, of innovaties, waarbij de verhoudingen binnen de Cirkel van Sinner (zie kader) veranderen.
Chemie steeds minder belangrijk
De chemie wordt een steeds minder belangrijke factor, doordat temperatuur en beweging steeds meer terrein winnen. Voor vloeronderhoud is dit een belangrijk gegeven.
Neem bijvoorbeeld een linoleumvloer; het strippen (verwijden van de oude waslaag, red.) van deze vloer met behulp van chemie is een behoorlijke belasting voor de vloer. Bij elke stripbeurt wordt de vloer verder aangetast, waardoor de kwaliteit van de vloer elke keer weer een beetje afneemt. Dat komt (onder andere) doordat de linoleumvloer een natuurproduct is. Het is absoluut een aanrader om een linoleumvloer structureel te sprayen. Hiermee kan het strippen namelijk met een periode van vijf jaar worden uitgesteld. Daardoor behoudt de vloer langer zijn kwaliteit.
Excentrisch reinigen: vloer strippen zonder chemie
Het is dus belangrijk om het strippen van linoleumvloeren met behulp van chemie tot een minimum te beperken. Met de opkomst van excentrische vloerreinigingsmachines is het tegenwoordig al mogelijk om te strippen met alleen maar water. Deze machines maken vooral gebruik van de factor beweging: ze maken een enorm aantal bewegingen per minuut. Daarnaast is het mogelijk om gewichten toe te voegen, waardoor er meer (of minder, afhankelijk van het soort vloer) kracht wordt uitgeoefend.
Met de juiste afstellingen en onderdelen is een excentrische machine uitermate geschikt om te strippen zonder chemie. Daarbij moet je bijvoorbeeld letten op het soort pad dat gebruikt wordt en hoeveel gewicht er nodig is voor het soort vloer.
LEES OOK: Excentrisch reinigen: Specialistisch vloeronderhoud zonder chemie
Hoge temperaturen in plaats van chemie
Een andere innovatie die het gebruik van chemie vermindert, is de stoom-zuigautomaat. Gehecht vuil kan loskomen door het vloeroppervlakte te weken. Vaak komt daar chemie bij kijken, omdat dit het vuil versnelt losmaakt van de vloer. Denk daarbij aan een ontvetter bij vette vervuiling, of een ontkalker bij kalkaanslag op bijvoorbeeld douchevloeren.
Maar gehecht vuil kan ook goed loskomen bij hoge temperaturen. Daarvoor zijn de stoom-zuigautomaten ontwikkeld. Deze machines blazen met een ingestelde druk (bar) stoom op het vloeroppervlakte. Hierdoor komt het vuil los en dat wordt meteen opgezogen. Hierbij is ook (bijna) geen chemie nodig, omdat de hitte van het stoom zorgt voor het loslaten van het gehechte vuil. Om weer even terug te komen bij de Cirkel van Sinner: de factor temperatuur wordt groter, waardoor de factor chemie kleiner wordt.
Chemie wordt een minder belangrijke factor, doordat temperatuur en beweging steeds meer terrein winnen
Hogedrukreiniging voor harde vloeren binnen gebouwen
Ook voor de verwijdering van zware vervuiling op harde vloeren, zoals cementsluier, olie, alg, kauwgom of urinesteen, wordt nog vaak gegrepen naar sterke chemische middelen. Dat is natuurlijk niet goed voor het milieu én voor de gezondheid en veiligheid van de gebruiker. Zonde, wat ook hier is tegenwoordig een goed alternatief te bespeuren: de hogedrukreiniger.
Hogedrukreiniging heeft de afgelopen jaren een flinke ontwikkeling doorgemaakt. Daardoor is deze methode tegenwoordig bijvoorbeeld ook binnen gebouwen toepasbaar, zonder dat er sprake is van wateroverlast. Dit gebeurt door een kap op de lans waar het water onder hoge druk op het oppervlakte wordt gespoten. Door dezelfde kap wordt het vuile water ook weer opgezogen. Met deze methode kan een vloer weer teruggebracht worden naar zijn oorspronkelijke staat.
LEES OOK: Hogedrukstoomreiniging scheelt tijd en frustratie
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van toepassingen waar deze drie innovatieve methoden voor gebruikt kunnen worden. De mogelijkheden zijn nog vele malen groter, te groot om uitgebreid te omschrijven. Daarom is het verstandig om je uitgebreid te laten voorlichten over waar het binnen jouw organisatie toegepast zou kunnen worden.
Het vak vloerenspecialist is aan het veranderen
Deze innovaties laten duidelijk een verschuiving in de werkwijzen in het vloeronderhoud zien. Chemie wordt hierdoor steeds minder gebruikt, doordat de rollen van beweging en temperatuur toenemen. Het vak van vloerenspecialist is dus aan het veranderen. Vandaar ook dat er steeds meer aandacht aan de vernieuwende methodieken wordt besteed binnen de opleidingen vloeronderhoud.
Bij de dagelijkse schoonmaak gaat de aandacht uit naar innovaties in de vorm van software en robotica. Bij glasbewassing gaat de aandacht uit naar telewash. Maar bij vloeronderhoud blijven de beschreven drie innovaties nog onderbelicht.
Op het moment dat je in een cao niet als specialist wordt betiteld, geeft dat een signaal af naar opdrachtgevers
Oproep: vloeronderhoud is een specialistisch vak dus betitel het ook zo!
Bij dezen wil ik dan ook een lans breken voor de specialisten die het vloeronderhoud uitvoeren. In de cao worden zij niet als specialistische reinigers betiteld. Dit is een onderwaardering van het vak van vloerenspecialist. Op het moment dat je in een cao niet als specialist wordt betiteld, geeft dat een signaal af naar opdrachtgevers: vloerenspecialisten zijn (in hun ogen) vaak veredelde schoonmakers.
Dat betekent dus ook dat de vergoeding voor hen hetzelfde is als voor de schoonmakers die dagelijkse schoonmaak verrichten. En dat heeft weer tot gevolg dat de kosten voor het vloeronderhoud niet hoger mogen zijn dan van de dagelijkse schoonmaak. Breng dit vak ook onder bij “CAO-deel voor specialistische reiniging”. Dan is het ook veel logischer dat de opdrachtgever een eerlijke en volwaardige prijs betaalt voor een stuk vakmanschap. Net als bij de glazenwassers en de gevelreinigers. Vloeronderhoud is een vak, het is een specialisme.
*Dit artikel is geschreven door Edgar van Engelen, eigenaar van Clear4Clean, een opleider in de schoonmaak. Hier geeft hij o.a. trainingen in diversiteit van vloeronderhoud.
