Geheel in lijn met de tijdgeest ben ik aan het ontspullen. En eerlijk gezegd lukt dat niet erg. Veel verder dan het afgeven van een pot felgroene latex aan de milieustraat ben ik nog niet gekomen. Mijn zolder is nog steeds onbegaanbaar. Bovenop dozen met kinderboeken en damestassen ligt nog een houten slee, een set gordijnen en een wastafel die origineel bij het huis hoort.

Waarom is het zo moeilijk om afstand te doen van dit soort spullen? Het voelt als een echte angst. Maar waarvoor? Dat ik ooit in de toekomst een oude wastafel nodig heb? Mijn rationele helft weet dat die kans bijzonder klein is. En wat dan nog? Een oude wastafel is zo gevonden.

Leren ontspullen gaat in babystapjes

Boeken

Leren ontspullen gaat in babystapjes. Mijn meest recente stap is het downloaden van boeken. Ik heb zelfs al papieren boeken weggedaan. Iets wat een paar jaar geleden nog ondenkbaar was. De waarde die ik aan boeken hecht is veranderd. Een boek hoeft niet van papier te zijn om waarde te hebben, dat was altijd een illusie.

Waarden

Wij kampen met talloze waarde-illusies. En die hebben veel invloed op ons gedrag. Kennelijk is het, zoals bij ontspullen, erg moeilijk om onze waarden te veranderen, zelfs als er overtuigende rationele argumenten voor zijn.

Uren

Als de loodgieter een toilet aansluit, dan betalen we hem voor het materiaal en de uren die hij er mee bezig is. Dat is best raar. We betalen hem niet wat het ons waard is om een toilet aan te sluiten. We hebben moeite om daar een bedrag aan te verbinden. Dus kiezen we voor een alternatief dat beter meetbaar is. In dit geval ‘materiaal’ en ‘uren’.

Wij kampen met talloze waarde-illusies

Die meetbaarheid is sterk bepalend voor ons gedrag. Neem de zorg. In de zorg betalen we ook op grond van materiaal en uren, maar dat stimuleert vooral behandelingen. Eigenlijk willen we geen behandelingen; we willen niet ziek zijn. Alleen omdat het zo moeilijk is om gezondblijven te meten, is er relatief weinig aandacht voor preventie.

Porter

Het boek Redefining Healthcare van Michael Porter en Elisabeth Teisberg uit 2006 markeert een keerpunt in het denken over de waarde van zorg. Het boek geeft handvatten, om de waarde van zorg te bepalen op grond van waarde voor de patiënt. Die is niet geïnteresseerd in behandeling, maar wil gewoon een fijn leven.

Value based Healthcare

Hoewel er veel wordt nagedacht en zelfs schoorvoetend wordt geëxperimenteerd met Value Based Healthcare, zullen we nog veel geduld moeten hebben. Het is in de eerste plaats een flinke hoofdbreker om een alternatief te vinden voor het materiaal en uren systeem. Maar het grootste probleem is niet de rationele kant. Zorgaanbieders en financiers zullen net als ik op zolder, afscheid moeten nemen van hun waarde-illusie. En oh, wat valt dat tegen.

Door: Maarten Erasmus, managing consultant bij Emeritor.

<<Lees ook: De psychologie van het raamcontract (blog Maarten Erasmus)>>
<<Lees ook: Van bezit naar gebruik (blog Maarten Erasmus)>>