Welk effect heeft corona op de schoonmaak van hun panden. Is er opgeschaald, zijn contractafspraken aangepast, zijn de hygiëne-eisen veranderd en hoe ziet schoonmaak er in de toekomst, na corona, uit?
Erasmus MC: 300 schoonmakers
Het Erasmus MC in Rotterdam is in totaal 465.000 m2 groot, pakweg 165 voetbalvelden dus. Er zijn 540 eenpersoonskamers en ongeveer 200 bedden voor dagbehandeling. Daarbij wordt gestuurd op een bedbezetting van zo’n 94%. Naast patiëntenzorg is het Erasmus MC een academisch ziekenhuis met complexe zorg en Medisch Onderwijs & Onderzoek.
Schoonmaak speelt een belangrijke rol om te komen tot een technisch en hygiënisch schoon Erasmus MC. Daarom besteedt het ziekenhuis de schoonmaak sinds 1995 uit. Op basis van regie zijn contracten afgesloten met twee schoonmaakbedrijven: Asito Cure en Hago Zorg. In totaal zijn er ongeveer 300 schoonmaakmedewerkers werkzaam in het ziekenhuis.
‘Het begon heel eenvoudig’
Mieke van der Veeken, Contractmanager Schoonmaak bij het Erasmus MC, legt uit dat de crisis eigenlijk heel eenvoudig begon: “We hadden gewoon een nieuwe isolatievorm erbij, waar een nieuwe procedure voor gemaakt moest worden.” Een isolatievorm geeft aan hoe een bepaalde ruimte conform een protocol schoongemaakt en gedesinfecteerd moet worden. Dergelijke nieuwe procedures komen vaker voor in het ziekenhuis en zijn niet bijzonder.
Een soort oorlogsgebied
Er ontstond eigenlijk pas een crisissituatie toen het aantal patiënten in korte tijd enorm toenam en er veel media-aandacht ontstond. “Er stonden dagelijks cameraploegen voor de deur. Dat zorgde ervoor dat schoonmakers het gevoel kregen dat ze in een soort oorlogsgebied terecht waren gekomen en werk deden dat niemand anders durft.”
Van der Veeken heeft, samen met de unit infectiepreventie, veel tijd gestoken in het geven van uitleg over wat corona precies was en wat de aanwezigheid van het virus voor de schoonmakers betekende. Na deze instructies voelde de schoonmaakmedewerkers zich veilig om in het Erasmus MC te werken.
De onrust onder de schoonmakers is inmiddels helemaal verdwenen. Nu er meer duidelijkheid is over het virus zijn de schoonmakers minder onzeker over het uitvoeren van de werkzaamheden. “We kunnen makkelijk mensen krijgen om het werk te doen. Met name het desinfecteren, daar wil iedereen wel aan meewerken.”
Qua hygiëne zijn de standaarden altijd hoog
In dezelfde periode merkte Van der Veeken dat er vanuit het personeel ook veel vragen over de hygiëne kwamen. Het was niet nodig om de schoonmaak, behalve de covid-procedure, aan te passen. “Qua hygiëne zijn de standaarden altijd hoog. Of het nu over Covid of over andere besmettelijke ziekten gaat. De unit infectiepreventie bepaalt waar de schoonmaak aan moet voldoen, dat is niet veranderd.”
Wel had Van der Veeken veel werk aan het uitleggen welke werkzaamheden uitgevoerd moesten worden en waarom. Ook werden doekjes en (meer) desinfectiemiddelen beschikbaar gesteld, zodat medewerkers bijvoorbeeld hun eigen bureau konden reinigen.
Geen extra schoonmakers door afschaling reguliere zorg
In de contracten met de schoonmaakbedrijven hoefde weinig aangepast te worden, legt Van der Veeken uit. “De contracten zitten al zo in elkaar dat we sowieso op dit soort veranderingen kunnen inspelen.” Doordat de reguliere zorg deels was afgeschaald, het onderwijs voornamelijk digitaal plaatsvond en onderzoek en kantoorfuncties zoveel mogelijk vanuit huis werden uitgevoerd, waren er weinig extra schoonmakers nodig bovenop de 300 die al aan de slag waren, ze werden gewoon anders ingezet. Schoonmaakmedewerkers werden verdeeld over urgente en acute afdelingen en er zijn meer medewerkers opgeleid om te desinfecteren.
Marcel Vermeulen, Manager Regie Contracten bij het Erasmus MC, benadrukt dat het afschalen van andere afdelingen, bijvoorbeeld kantoren en onderwijs, er niet toe heeft geleid dat er op sommige plekken helemaal niet wordt schoongemaakt. “Er wordt wel overal schoongemaakt, maar met een andere frequentie. Dat heeft vooral te maken met de traffic van afdelingen, wat ruimte biedt voor de corona-afdelingen.”
24-uurs schoonmaak
Wel is er in maart meteen opgeschaald naar 24-uurs schoonmaak. Doordat covid-patiënten dag en nacht binnenkomen, voornamelijk op de Spoedeisende Hulp, was schoonmaak op andere tijden noodzakelijk. “Ook het aantal uren is wat toegenomen, maar niet eens heel extreem. Een covid-ruimte moet eerst schoongemaakt en daarna gedesinfecteerd worden, dus je moet wel alles dubbel doen”, aldus Van der Veeken.
Die extra uren en 24-uurs schoonmaak zijn niet opgenomen in het normale contract en de begroting. Maar deze aanpassingen zijn soepel verlopen: “Het is geen bevalling geweest om dat te regelen. Schoonmaakbedrijven kunnen daar heel goed op anticiperen, wij zijn gelukkig”, aldus Vermeulen.
We focussen ons nu op een mogelijke situatie, waarin het misschien veel erger wordt
Opschaling: noodscenario achter de hand
Als corona bestreden is gaat de frequentie van de schoonmaak waarschijnlijk weer terug naar ‘normaal’. Ook weer op basis van de traffic, hoewel de 24-uurs schoonmaak misschien wel blijft. Maar eigenlijk zijn Vermeulen en Van der Veeken nog helemaal niet bezig met de periode na corona. In verband met de opkomst van de Britse variant zijn zij juist gevraagd om rekening te houden met opschaling.
Van der Veeken, tot slot: “We moeten rekening houden met een toename van patiënten, maar waar we vooral bang voor zijn is dat veel personeel gaat uitvallen. We verwachten een hoog ziekteverzuim. Dat kan niemand opvangen, dus dan moeten we een noodscenario achter de hand hebben. En dat is gelukkig het voordeel van samenwerken met schoonmaakbedrijven, die hebben in het land nog wel medewerkers achter de hand. Mensen die normaal in de evenementen- en horecabranche werken bijvoorbeeld. We zijn dus helemaal nog niet bezig met ‘na corona’, maar focussen ons nu op een mogelijke situatie op korte termijn, waarin het misschien veel erger wordt.”
