Trend 1: Samenwerken
“De krapte op de arbeidsmarkt, de algehele onzekerheid over de beschikbaarheid van de benodigde resources en de ontwikkelingen in kantoorgebruik dagen de schoonmaakbranche en opdrachtgevers uit om anders naar het werk te kijken. Dit vraagt om patronen doorbreken. Misschien is naast flexibiliteit voor de klant ook een grotere flexibiliteit in de uitvoering van het werk wenselijk. Eén en ander ingegeven vanuit de dienstverlener en de beschikbare uren. Serviceconcepten bieden een mooi antwoord op de werkplek van de toekomst, maar de ideale serviceconcepten bij de klant moeten wel verenigbaar zijn met de beschikbare resources in diezelfde toekomst. Duurzame inzetbaarheid van schoonmaakpersoneel en behoud van mensen in de branche is daarbij in toenemende mate van belang.”
Met elkaar tot oplossingen komen
“Echt samenwerken is in 2023 belangrijker dan ooit. Vergelijk het maar met een huwelijk. Als het goed gaat is samenwerken makkelijk, als het tegenzit komt het er echt op aan: wat is het partnership waard? Dit betekent het gesprek aangaan, oplossingen bedenken, een stap harder lopen, niet afwachten en het niet alleen willen oplossen. Dienstverlener en opdrachtgever moeten samen komen tot oplossingen en antwoorden op het niet weten. De opdrachtgever mag verwachten dat de dienstverlener hierin het voortouw neemt. Maar de dienstverlener kan het niet alleen. Er is overtuiging, communicatie en vertrouwen nodig om echt sámen te werken. Niet alleen het eigenbelang telt. Het siert bedrijven keuzes te durven maken voor het grotere geheel. We zien inmiddels diverse initiatieven tussen dienstverleners, bijvoorbeeld in de uitwisseling van personeel en het gebruikmaken van elkaars flexibele capaciteit om de beste dienstverlening aan hun opdrachtgever aan te bieden.”
Slimmer schoonmaken
“Met minder beschikbare schoonmakers is een andere benadering van de schoonmaak nodig. Van robotisering en innovatieve materiaalkeuzes als zelfreinigende coatings tot slimmer schoonmaken met behulp van gebouw- en gebruikersdata. Wij verwachten dat de personeelskrapte de toepassing van technische ontwikkelingen gaat versnellen. Daarnaast is slimmer schoonmaken in 2023 meer ingegeven vanuit de personeelskrapte dan vanuit een financiële of puur efficiency drijfveer zoals dit de afgelopen jaren het geval was. Wellicht leidt dit tot andere en creatief slimme oplossingen op het gebied van organisatie en communicatie over de dienstverlening.”
Trend 2: Aantrekkelijke banen creëren
“Waarom willen mensen in de schoonmaakbranche werken? Waarom kiezen mensen voor een specifieke leverancier of een bepaalde klant? Aantrekkelijk werkgeverschap begint bij een visie op ontwikkeling en leidinggeven op de werkvloer. Bedrijven zullen nog meer invulling gaan geven aan sociale innovatie en structureel aantrekkelijke banen. Ook gaan ze op zoek naar samenwerkingsvormen met meer aandacht voor de persoonlijke behoeften van mensen. Denk aan grotere taken en werktijden passend bij de persoon, dus niet drie uur per dag maar eerder vier tot acht uur per dag werken. Desnoods variabel per dag en per week.”
Waardering
“Daarnaast is een gezonde werkdruk belangrijk. Daarbij is het creëren van een fijne werkomgeving waarbij de medewerker onderdeel uitmaakt van een team en waar waardering wordt getoond essentieel. Belangrijk is ook dat de ontwikkelingsmogelijkheden aansluiten bij de persoonlijke behoefte. Last but not least: een goede basisverdienste met aantrekkelijke aanvullende voorwaarden met ruime aandacht voor het welzijn van de schoonmaakmedewerker.”
Met minder beschikbare schoonmakers is een andere benadering van de schoonmaak nodig.
“Aantrekkelijke banen creëren is een agendapunt voor de branche als geheel. Het streven is om mensen te werven en te behouden voor mooi en nuttig werk in deze branche. Dat betekent ook nieuwe doelgroepen aanspreken. Waar slaan zij op aan? Ondanks de aandacht in de schoonmaakbranche voor de factor mens is er zeker nog winst te behalen. Opdrachtnemers hebben hierin ook een rol als het gaat om de werkomgeving.”
Trend 3: Gebouwgebruiker als gast
“Gebouwgebruikers gaan zich in 2023 als gast en bezoeker gedragen door ander kantoorgebruik. Dit is al in gang gezet. Het bezoeken van een werkomgeving wordt meer en meer een vrijwillige keuze. Hiermee gaat de kantoorsector onder leiding van facilitair management steeds meer lijken op de sectoren horeca en retail. Door te denken vanuit de individuele gast en services in te richten op basis van de behoefte van deze gast, ontstaat een aantrekkelijke werkomgeving. Waarom zou je anders nog naar kantoor komen?”
In en met de keten maak je meer impact op bijvoorbeeld duurzaamheid, maar ook op het
creëren van aantrekkelijke banen.
“Veel organisaties zijn nog zoekende in de wijze waarop werkplekken en werkomgeving ingericht moet worden: van welke bezettingsgraden en van welk gebruik gaan we uit? Gaan we sturen of laten we het kantoorbezoek vrij? Centreren we afdelingen bij elkaar of werken we verspreid over de locatie(s)? Is het gebouw alle dagen per week geheel open of hanteren we sluitdagen voor gebouwdelen? Een hoop vragen waarvan de antwoorden direct doorwerken in het meest passende serviceconcept en daarmee de benodigde schoonmaakcapaciteit.”
Positief effect
“Als het serviceconcept optimaal aansluit bij het gebouwgebruik heeft dit een positief effect op de aantrekkelijke werkplek voor allen. En dat werkt weer door in het aantrekken van personeel voor zowel dienstverlener als klantorganisatie. Een optimale aansluiting van het serviceconcept bij het gebouwgebruik kan alleen door nauw naast elkaar te opereren en samen op te trekken. Vanuit de schoonmaakbranche zien wij een kans om organisaties te helpen aan happy en vitale medewerkers die duurzame keuzes (kunnen) maken. De werkomgeving kan hierbij namelijk stimuleren en activeren. Factoren als energieverbruik, klimaat, beschikbaarheid van grondstoffen, gezondheid, veiligheid en goed ondernemingsbestuur tellen steeds vaker mee bij werknemers in hun keuze voor een werkplek.”
Trend 4: Impact maken en de link naar trotse schoonmakers
“De Breaam-NL richtlijn biedt een methode om duurzaamheidsprestaties van gebouwen te ontwikkelen. Eén van de punten is het bevorderen van de betrokkenheid en het draagvlak van de gebouwgebruiker bij het duurzaamheidsbeleid van de organisatie. Het bevorderen van duurzaam gedrag hoort daar ook bij. Schoonmaak kan hieraan bijdragen. Hoe mooi is het als schoonmaak niet alleen dienstverlening is, maar tegelijkertijd een actieve ondersteuner en versterker voor het uitdragen van grote thema’s. Duurzaamheid is hier een mooi voorbeeld van, zowel sociale duurzaamheid als klimaat. Duurzaamheid is inmiddels een ‘must have’ in plaats van een ‘nice to have’. Daarin wordt ook bewijslast steeds belangrijker. Oftewel: niet alleen zeggen dat je duurzaam bent, maar dat ook echt doen en aantonen. Dat maakt het voor schoonmaakmedewerkers en gebouwgebruikers ook concreter.”
Boodschap uitdragen
“Materialen bieden letterlijk ruimte om een boodschap uit te dragen. Denk maar eens aan de panelen op een werkwagen of de (circulaire) kleding van medewerkers of de machines. Communicatie kan duurzame keuzes ondersteunen. Waarom doe ik wat ik doe? Welke bijdrage lever ik hiermee aan een betere wereld? Kleine acties kunnen al een groot verschil maken. Bijvoorbeeld door minder water te gebruiken en minder chemicaliën. Maar het zit ook in de keuze voor een bepaald type toiletpapier, het afvalscheidingssysteem en het tijdstip van schoonmaak in relatie tot energieverbruik. Gebeurt dit in de avonduren, dan is veelal verlichting nodig in gebouwen.”
Sociale duurzaamheid
“Een ander aspect is sociale duurzaamheid. Denk aan de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, met waar nodig aanpassingen in de werkzaamheden of werktijden. Ook het aanboren van nieuwe doelgroepen hoort hierbij, denk aan statushouders. Dagschoonmaak hoort bij het uitdragen van een boodschap, het zichtbaar zijn. Dit heeft een positieve werking op de beleving en het gedrag van gebouwgebruikers. Bovendien geeft het een boost aan de verbinding en het onderdeel zijn van een sociale omgeving. Juist het geven van nog meer betekenis aan het werk maakt de schoonmakers trots!”
Impact in de keten
“Nieuwe werkplekontwikkeling en nieuwe concepten vragen tot slot ook om ketensamenwerking. In en met de keten maak je meer impact op bijvoorbeeld duurzaamheid, maar ook op het creëren van aantrekkelijke banen. Dat kan zitten in velerlei facetten. Van een verbreding van taken, de middelen en het materialengebruik tot kleding, transport, de logistiek en in de manier van werken.”
