1. Cirkel van Sinner
De Cirkel van Sinner is zo’n beetje les nummer één in schoonmaakkunde. Dikke kans dat je de vier elementen die in deze cirkel zijn opgenomen uit het blote hoofd kent, maar voor de volledigheid noemen we ze toch even: chemie, beweging, tijd en temperatuur. Deze vier zaken zijn nodig om iets schoon te maken en werken als communicerende vaten. Gebruik je van de één meer, dan heb je van de andere elementen minder nodig.
Jubileumboek Service Management: Verleden, heden en toekomst van de professionele schoonmaak
Maar goed, dat wist je waarschijnlijk al. Maar wist je ook dat Dr. Sinner al in 1959 zijn beroemde theorie publiceerde? Als werknemer van het enorme levensmiddelenconcern Henkel in Duitsland maakte hij een boekje met de titel ‘Über das Waschen mit Haushaltwaschmaschinen’ dat bedoeld lijkt te zijn voor ijverige huisvrouwen. Hij vergelijkt daar het wassen in een ketel met het wassen in een machine en gebruikt daarvoor, inderdaad, de door hem bedachte cirkel met de vier inmiddels beroemde elementen. Deze dr. Herbert Sinner zal wellicht niet hebben kunnen dromen welke impact zijn relatief eenvoudige theorie op de schoonmaakwereld zou hebben. Als we het over schoonmaakinnovaties uit het verleden hebben, dan is dit er één uit het boekje. Letterlijk.
2. Microvezeldoek
Het ‘wonderdoekje’ mag uiteraard niet ontbreken in het lijstje der schoonmaakrevoluties. In 1992 waren het de Zweden die voor het eerst met microvezeltechnologie de markt op gingen. Het doekje met ultradunne vezels onderscheidde zich al snel van de traditionele zeemleren lap door zijn absorberend vermogen. Bovendien is water en chemie overbodig. Vuil en vocht hechten zich rechtstreeks aan het doekje. In Nederland waren de huisvrouwen in feite de eerste gebruikers van dit product. De ‘wonderdoekjes’ werden tijdens consumentenparty’s geïntroduceerd en verkocht.
Wie de techniek als eerste in de professionele markt gebruikte, is niet helemaal duidelijk. Medio jaren negentig werd er voor het eerst mee gewerkt, maar de enigszins conservatieve schoonmaakbranche keek eerst nog even de kat uit de boom. Pas toen de VSR in 1998 een onderzoek over de microvezeltechniek publiceerde, was het hek van de dam. Inmiddels behoort de microvezeldoek bij de standaarduitrusting van schoonmakers en heeft het zijn waarde meer dan bewezen. Met recht een ‘wonderdoekje’ dus.
Medio jaren negentig werd er voor het eerst met microvezel gewerkt, maar de enigszins conservatieve schoonmaakbranche keek eerst nog even de kat uit de boom
3. Telewash-systeem (glazenwassers)
Waar glazenwassers in het verleden halsbrekende toeren uithaalden om ook de ramen op de vijfde verdieping van een kantorencomplex netjes schoon te krijgen, kan diezelfde glazenwasser tegenwoordig met beide voeten op de grond blijven. Met dank aan het telewash-systeem, een methode waar gebruik wordt gemaakt van een uitschuifbare steel en reinigende borstel. De steel kan tot wel 20 meter de lucht in. Deze methode ontwikkelde zich de afgelopen jaren steeds verder.
En sinds de opkomst van osmosewater (water waar door omgekeerde osmose de zoutkristallen zo veel mogelijk uit verwijderd zijn) is ook de kwaliteit van het werk verbeterd. Door het ontbreken van zout, blijven er geen of nauwelijks vlekken of strepen achter. Als alternatief voor werken op de ladder is telewash zeer geschikt. Alhoewel er nog wel kanttekeningen bij zijn te plaatsen. Want hoe lang kun je doorwerken met de telescoopsteel zonder last te krijgen van het bewegingsapparaat?
4. Dagschoonmaak
De verplaatsing van schoonmaakwerkzaamheden van ’s nachts naar overdag is niet per se een revolutie die van de ene op de andere dag plaatsvond, maar mag zeker als een invloedrijke innovatie in de schoonmaak worden gezien. Niet alleen heeft de opkomst van dagschoonmaak veel gevolgen gehad voor opdrachtgevers die nu opeens rechtstreeks in contact kwamen met de mensen die hun werkplek schoonhielden, maar ook voor de schoonmaker zelf is deze trend een belangrijke stap geweest richting meer respect en waardering.
De strijd voor meer erkenning binnen de schoonmaakbranche kwam in het voorjaar van 2010 tot een eruptie toen schoonmakers aan de grootste sectorbrede staking in Nederland sinds 1933 begonnen. De inzet: een betere cao. Maar meer nog dan dat wilden de werknemers meer respect. Treinschoonmakers bijvoorbeeld moesten vaak midden in de nacht werken, aten hun meegebrachte boterhammen in een donkere kelder van het station en kregen daarvoor ook nog eens een armetierig loontje.
De opkomst van dagschoonmaak is voor de schoonmaker een belangrijke stap geweest richting meer respect en waardering
De strijd werd gewonnen en er volgde meer inzicht bij werkgevers. Hoofd personeelszaken bij de NS Kees Blokland richtte – eenmaal met pensioen – zelfs de Code Verantwoordelijk Marktgedrag op, juist om de omstandigheden voor schoonmakers te verbeteren. Dagschoonmaak, dat al langere tijd aan een opmars bezig was, kwam daarna in een stroomversnelling. Inmiddels gebeurt het steeds vaker dat de schoonmaker en kantoormedewerker elkaar tijdens hun werkzaamheden treffen.
5. Internet of Things
De impact van de komst van slimme techniek is anno 2019 nog niet helemaal te overzien. Maar dat hier met recht sprake is van een revolutie, kan al wel met zekerheid gesteld worden. De toepassingen zijn nu al baanbrekend. Zo meten slimme sensoren wanneer het toiletpapier bijgevuld moet worden terwijl een softwareprogramma de inventarisatie op peil houdt en uit zichzelf een nieuwe order klaarzet.
Ondertussen rijden autonoom werkende schrobzuigmachines door de gangen om het vloeronderhoud te doen. Op een app is met een druk op de knop het team van schoonmakers aan te sturen. En wie real time wil weten hoe de klanttevredenheid op al dit tech-geweld reageert, gebruikt een Facilitair Management Informatie Systeem dat na de geleverde dienst direct een digitale enquête verstuurd. En dat is nog maar het begin, zo denken de experts. In de toekomst zullen robots steeds autonomer werken en met dank aan kunstmatige intelligentie beter begrijpen wat we van ze verlangen. Iemand behoefte aan een butler-robot?
Toekomst is voer voor futurologen
En zo kende de schoonmaak de afgelopen decennia verschillende grote innovaties die bijdroegen aan de kwaliteit, kennis en veiligheid van het vak. Wat de toekomst brengen zal, is voer voor futurologen. Alhoewel de snelheid waarmee de wereld om ons heen verandert, veel ruimte voor speculatie laat. Harleman nam in zijn column alvast een voorschot. “Stel je voor dat de techniek van holografie wordt geperfectioneerd. Dat je rondom je eigen eettafel thuis werkt en besprekingen voert met levensechte projecties van je collega’s of klanten. Dan worden kantoren misschien wel overbodig. En kantoorreiniging is in Europa toevallig wel bijna de helft van de markt voor professionele reiniging. Reken maar dat dat impact heeft.”
LEES OOK: Ronde tafel Asito, CSU, Gom en Hago: Schoonmaaksector blijft zijn waarde bewijzen
Dit artikel is speciaal geschreven voor het Jubileumboek van Service Management: verleden, heden en toekomst van de professionele schoonmaak. Nieuwsgierig? Download dan een gratis preview of bestel ‘m meteen!
