Je mag maximaal twintig minuten in een dergelijke situatie verkeren, zo luidt zijn antwoord. "Na die tijd treedt het Harness Suspension Trauma (HST) op. Door een belemmering van de bloedsomloop ontstaan problemen. Het is dus van zeer groot belang dat er bij de uitvoering van werkzaamheden op hoogte een reddingsplan voor handen is."
Valbeveiligingsmiddelen
Als voorbereiding op de opleiding richting MVK (Middelbaar Veiligheidsdeskundige) heeft Rutgrink de opleiding Basis Veiligheidskunde (BVK) gedaan. Zijn leraar was Cor Slagter, directeur van ARBOCO-VA.nl. "Zijn scriptie getiteld 'De “verborgen” gevaren van het werken op hoogte' behelzen een onderzoek naar de valbeveiligingsmiddelen (PBM’s) die gebruikt worden bij het werken op hoogte en de gevaren die het gebruik ervan met zich meebrengen. Daarin kwam ik veel interessante zaken tegen."
Consequenties
"Slagter liet foto’s zien van het resultaat van het losjes dragen van de beenlussen. Het komt erop neer dat een man na zijn val nooit meer voor nageslacht kan zorgen. Omdat de lussen te los zaten, werden zijn edele delen afgeklemd. Maar wie let erop dat een gebruiker het harnas juist draagt? Wie traint hem of haar daarin? Slagter geeft ook aan dat een vrouw en een harnas niet goed bij elkaar passen, omdat zij, zelfs als deze op een juiste wijze is aangetrokken, bij een val meer pijn zullen ervaren dan mannen. De harnasgordel is uitgevoerd met een bandenstel waarvan er twee van de schouders over de borst naar de heup lopen. Bij een val worden, onder andere, deze banden strak aangetrokken en zullen de borsten “klem” komen te zitten."
Snel redden
"Het is dus van groot belang om iemand in een harnasgordel, die is gevallen, zo snel mogelijk te redden. Gezien de mogelijk “lange” responstijd van de hulpdiensten is het belangrijk dat er procedures voor redding van deze slachtoffers op de werkplek aanwezig zijn. Werknemers moeten dus getraind worden in het uitvoeren van reddingen op hoogte en het verlenen van de eerste hulp in deze gevallen. De standaard cursussen EHBO of BHV bieden hier geen uitkomst. Als je bij een valincident hetzelfde reageert als bij een “normaal” bewusteloos slachtoffer is de kans op een hartstilstand vele malen groter. Het is dus belangrijk dat in de opleiding van bedrijfshulpverleners in bedrijven of bedrijfstakken waar veel werk op hoogte wordt uitgevoerd, hier extra aandacht aan besteed wordt."
Hoogwerkers zijn ook een uitdaging
"Verder stelde Slagter vast dat men in hoogwerkers vaak wel een harnas draagt, maar met een verkeerde lijn. Veel gebruikers hebben een lijn op hun rug vastzitten. Deze zou op een geschikt punt aan of in de bak vastgezet moeten worden met een gekeurde karabijnhaak. Vaak is tussen rugpunt en ankerpunt een val-demp systeem aangebracht, terwijl je juist wilt voorkomen dat iemand uit de bak kan vallen. Met een dergelijk systeem is dat wel mogelijk. Wat je ook ziet is dat de karabijnhaak wordt vastgezet aan een verkeerd punt zoals de reling van de bak. Belangrijk is dat je bij het uitvoeren van werkzaamheden op hoogte vooraf nadenkt over de te gebruiken valbeschermingsmiddelen. Een verkeerde keuze kan leiden tot een val waarbij men toch op de grond terecht kan komen met (ernstig) letsel tot gevolg."
Preventief aandacht én een reddingsplan
"Draag een goed passend valbeschermingsharnas, want dit is het verlengstuk van het lichaam waaraan het valbeveiligingsmiddel wordt bevestigd. En zorg dat de medewerkers een goede training krijgen in het werken met valbeschermingsmiddelen. Iets dat heel simpel lijkt, het aantrekken van een valbeschermingsharnas, kan al grote gevolgen hebben als dit niet op een juiste wijze gebeurt. Bovendien is het hebben van een reddingsplan belangrijk. Welke acties moeten genomen worden als zich een valincident heeft voorgedaan? Ook is het belangrijk dat er medewerkers opgeleid zijn/worden voor het redden van personen op hoogte. De eventueel aanwezige bedrijfshulpverleners moeten op de hoogte gebracht worden van de te volgen redding procedure en de stappen die daarna gevolgd moeten worden.
Veiligheidsbewustzijn
"Uit een enquête is gebleken dat het veiligheidsbewustzijn bij werken op hoogte flink verbeterd dient te worden. Men is zich niet voldoende bewust van de “verborgen” gevaren die bij het uitvoeren van deze werkzaamheden een rol spelen. Een goede stap is gedaan nu in de VCA-eindtermen voor Basisveiligheid (BVCA) en Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden (VOL), een tipje van de sluier is opgelicht als het gaat om het Harness Suspension Trauma. Jammer hierbij is wel dat niet iedere instructeur die deze opleiding verzorgt voldoende op de hoogte is van dit trauma en de andere bijkomende gevaren. Ook blijft de vraag of alle opleiders op de hoogte zijn van het feit dat voor het aanhaken van de vallijn de daarvoor aangebrachte ogen gebruikt moeten worden en dat de standaard vallijn niet de beste keuze is."
Opnemen in VCA-norm
"Binnen de VCA-norm wordt een aantal werkzaamheden als “risicovolle taken” aangeduid. Helaas hoort het uitvoeren van werken op hoogte hier niet toe. Wel het werken met een hoogwerker hierin opgenomen. Het is in mijn optiek verstandig om binnen de VCA-norm het werken op hoogte als risicovolle taak op te nemen en zo het veiligheidsbewustzijn te verhogen. Wel is het zaak hiervoor dan de juiste eindtermen op te stellen zodat alle gevaren, dus ook de verborgen gevaren, aan bod komen."
Maurice Rutgrink van Rutgrink Consultants
