FNV over cao-onderhandelingen: eisen voor een betere cao voor trotse schoonmakers

"Als leden van FNV Schoonmaak zijn wij trots op wat wij bereikt hebben voor alle schoonmakers in Nederland", stelt Renate Bos, vakbondsbestuurder bij FNV. "We zijn trots op onze vakbond, op onze diversiteit en op ons werk. En het is met trots dat wij onze eisen voor een betere cao presenteren. Wij willen een cao waarin recht gedaan wordt aan het belang van ons werk, waarin oog is voor onze diversiteit en aandacht voor de positie waarin wij en veel van onze collega’s verkeren als gevolg van lage inkomens en zwaar werk."

Looptijd

Gelet op de onzekere economische ontwikkelingen wil FNV een cao met een looptijd van 16 maanden, dus tot 1 november 2025.

Inkomen

De afgelopen jaren heeft de inflatie er volgens Bos flink ingehakt. "We hebben die deels kunnen repareren, maar een groot deel van de loonsverhoging wordt pas uitgekeerd op de laatste dag van de lopende cao. Tegelijkertijd zien we dat er brede overeenstemming is over wat een leefbaar loon is én is door de verhoging van het wettelijk minimumloon de schoonmaaksector steeds meer een minimumsector geworden. De afgelopen jaren hebben wij gestreden voor een behoorlijke afstand tot het minimumloon, waardoor de meeste schoonmakers 25 procent boven het WML verdienden. Nu is dat nog maar 16 procent."

Met het oog op herstel van het uurloon in Groep 1 trede 4 naar 125 procent van het WMUL, dus naar 16,78 euro, stelt FNV voor om de lonen:

• per 1 september 2024 te verhogen met 5 procent en;
• per 1 januari 2025 met 2,75 procent + de verhoging van het WMUL per 1 januari 2025. Op 1 januari bedraagt het loon in Groep 1 trede 4 dan in ieder geval 16,83 euro + WMUL stijging. Mocht de stijging van het WMUL meer of minder zijn dan 1,2 procent per 1 juli 2024, dan passen wij de
  percentages aan om dezelfde uitkomst te krijgen.

Verder wil FNV de APC invoeren per 1 juli 2025. Bos: "Dat betekent dat de stijgende kosten gecompenseerd worden door de salarissen te indexeren door middel van toepassing van een systeem van prijscompensatie. Dit doen we als volgt: telkens per 1 juli worden de brutosalarissen in ieder geval aangepast aan de hand van de mutatie van de consumentenprijsindex (CPI). De aanpassing vindt plaats op basis van het CBS consumentenprijsindexcijfer (reeks voor alle huishoudens, afgeleid oktober-oktober). De aanpassing is gelijk aan de mutatie van het cijfer in de periode oktober – oktober. Wanneer mutaties negatief zijn, wordt het (negatieve) percentage niet toegepast, maar bevroren en verrekend met toekomstige verhogingen."

Toeslagen

• "Om een einde te maken aan de ongelijke behandeling van schoonmakers die in de weekenden in de hotels schoonmaken, stellen wij voor artikel 2 van het D-deel te laten vervallen", zegt Bos.
• Bos vervolgt: "Om de inflatie-achterstand van schoonmakers die al lang in de sector werken te repareren én om schoonmakers meer perspectief te bieden, stellen wij voor alle schoonmakers die langer dan twintig jaar in de sector werken een loyaliteitsbonus van duizend euro toe te kennen en vanaf 2025 iedere vijf jaar een loonsverhoging van 3 procent in de salarisschaal op te nemen."

Gezond je pensioen bereiken

"Voor onze oudere collega’s wordt het steeds moeilijker gezond aan het werk te blijven", stelt FNV in de inzetbrief. "Er bestaan regelingen om eerder geheel of gedeeltelijk te stoppen met werken. Niet voor iedere schoonmaker is zo’n regeling financieel haalbaar of ze komen er vanwege de eisen niet voor in aanmerking. Bovendien staat de RVU-regeling onder druk. Daarnaast willen wij dat er in het bijzonder rekening gehouden wordt met de schoonmaaksters die in de overgang zijn en daardoor klachten hebben, zoals slecht slapen, opvliegers en mentale klachten." Daarom wil FNV de volgende afspraken maken:

• Een extra vrije dag voor alle schoonmakers van vijftig jaar en ouder.
• Voortzetting en verbetering van de GP-regeling en van de RVU-regeling zodra daarover duidelijkheid is verschaft door de wetgever.
• Het onderwerp overgang wordt bespreekbaar gemaakt in de jaargesprekken. Daar waar dat noodzakelijk is worden aanpassingen in bijvoorbeeld werktijden of kleding gemaakt.

Dagschoonmaak

Nog te vaak zijn schoonmakers onzichtbaar, stelt FNV. "Niet alleen voor de mensen op de plekken waar wij werken, maar ook voor onze familie. Schoonmaakwerk is belangrijk en een normaal onderdeel van het werk dat overal gedaan wordt. Wij willen daarom naar meer dagschoonmaak. Zodat mensen weten dat wij het werk doen, maar ook om ervoor te zorgen dat er voldoende goede tijd overblijft voor onze familie. Werken tot half tien ’s avonds is niet normaal."

• Daarom wil FNV dat de toeslag voor het werken op bijzondere uren zodanig wijzigt dat vanaf 17:00 uur een toeslag van 30 procent wordt betaald, in plaats van vanaf 21:30 uur.

1 mei én de verjaardag vrij

In 2018 spraken de bonden en Schoonmakend Nederland af dat 1 mei een vrije dag is voor schoonmakers, die ook ingeruild kan worden voor de verjaardag. "In de praktijk blijkt dat bedrijven adverteren met 'je hebt vrij op je verjaardag' en leidinggevenden mensen al bij voorbaat vrij roosteren op hun verjaardag. Dat gaat in tegen de bedoeling van onze afspraak en vinden wij respectloos."

• Daarom wil het FNV dat schoonmakers die lid zijn van de vakbond, vakbondsverlof krijgen op 1 mei.
• "We willen dat alle schoonmakers op hun verjaardag vrij zijn", aldus FNV.

Uitbreiding verlof bij overlijden zus of broer

FNV zegt trots te zijn op de diversiteit in schoonmaak. "Daarbij hoort dat wij van over de hele wereld komen en dat onze familie vaak ver weg woont. Als onze zus of broer overlijdt, hebben wij één dag betaald verlof. Dat is te weinig, omdat we vaak moeten reizen om afscheid van haar of hem te kunnen nemen. Bovendien vinden wij het vreemd dat het verlof voor een familielid dat zo dicht bij ons staat, veel korter is dan voor andere familieleden."

• De FNV stelt daarom voor om bij het overlijden van een zus of broer, vijf dagen betaald verlof toe te kennen.

Eindejaarsuitkering en reiskosten

Voor veel schoonmakers is de eindejaarsuitkering belangrijk, zegt Bos. "Ook omdat zij daarmee de reiskosten betalen die zij anders niet vergoed krijgen. Daarmee is de eindejaarsuitkering vaak niet een normale beloning, maar een noodzaak om de kosten om te kunnen werken te dekken. Wij willen dat de cao-schoonmaak een fatsoenlijke reiskostenregeling krijgt en dat de eindejaarsuitkering een beloning is voor ons belangrijke werk." Daarom stelt FNV voor dat:

• de eindejaarsuitkering jaarlijks met 0,5 procent wordt verhoogd tot 8,3 procent;
• reiskosten worden vergoed vanaf vijf kilometer enkele reis, tot het fiscaal maximum.

Migrant Domestic Workers

"In Nederland werken veel van onze collega’s in gezinnen", zegt de vakbondsbestuurder. "Door hun schoonmaakwerk en vaak ook zorg leveren zij een belangrijke bijdrage en stellen anderen in staat te werken en te leven. Veel van hen komen uit het buitenland en een groot aantal van hen is ongedocumenteerd. Daardoor zijn zij vaak niet in staat normaal te werken en leven." FNV wil:

• Dat de schoonmaakwerkgevers zich naar de overheid en andere werkgevers duidelijk uitspreken over hoe zij aankijken tegen de ILO-conventie C-189 (huishoudelijk werk is gewoon werk dat onder het arbeidsrecht dient te vallen);
• Dat de schoonmaakwerkgevers zich inspannen voor erkenning van de ongedocumenteerde MDW-ers, zodat deze ook in dienst kunnen komen van schoonmaakbedrijven;
• Dat ook MDW-ers in aanmerking komen voor Nederlandse les en de daarbij behorende vergoeding in de cao.

Naleving van de Cao

In 2017 schreef FNV in hun voorstellenbrief: "We willen een sector cao waarin aandacht is voor schoonmakers op de korte én lange termijn en een cao die nageleefd wordt, ook op beleidsmatig niveau." In 2021 schreef FNV: "Ons misschien wel belangrijkste punt is afspraak is afspraak. Keer op keer constateren wij dat gemaakte afspraken in de cao niet nageleefd worden. Daar waar de vakbond wordt ingeschakeld, wordt het met pijn en moeite rechtgezet. Maar te vaak worden onze kaderleden niet serieus genomen daarin en krijgen zij er last mee als zij opkomen voor hun rechten en die van collega’s. Daarom willen wij een regeling over het naleven van de cao, waarbij onze kaderleden een rol krijgen die in de cao is vastgelegd en als vertegenwoordigers van de vakbond beschermd worden. In 2018 schreven we dat we een volwassen arbeidsrelatie willen, waarin zoiets als een jaargesprek, regelmatig werkoverleg en hoor- en wederhoor normaal zijn."

Renate Bos, bestuurder sector schoonmaak bij FNV, reageert op de eerste onderhandelingsronde: “Waar wij erg de nadruk op hebben gelegd, al voor de zoveelste keer, is dat wij vinden dat de cao slecht nageleefd wordt. Wij hebben daarvoor vorige keer een handhavingsoverleg over afgesproken en die zijn we ook gestart. Dat loopt nog niet helemaal soepel en dat hoeft ook nog niet. Dat is het punt niet. Maar wat ik zie is dat we wanneer we aangeven dat er iets fout gaat, de werkgevers zeggen dat het een incident is en geen trend. Maar het is wel een trend. Het is beleid. Het is beleid dat mensen drie keer per dag gebeld worden wanneer ze ziek zijn. Dat als ze zich niet voor negen uur ziek melden, er verlof afgepakt wordt. Dat mensen zonder overleg worden overgeplaatst. Het is beleid dat er geen werkoverleggen plaatsvinden en geen jaargesprek. Dat is geen incident. Dat mag gewoon niet langer. Dus daar hebben we namens de schoonmakers echt het accent op gelegd. De reactie mag niet zijn dat wij moeten laten weten waar het fout gaat, dan pakken de werkgevers het op. Je maakt afspraken. Het kan niet zo zijn dat dingen alleen goed gaan als onze kaderleden zeggen dat er iets niet goed gaat. Dat is voor ons echt belangrijk.”  

Bos vervolgt: "We zien dat veel afspraken die wij maken in de cao niet of pas na ingrijpen van onze vakbond, nageleefd worden. We zijn gestart met een nalevingsoverleg, dat echter moeizaam van de grond komt. We willen dat overleg verbeteren en voortzetten, maar dat kan alleen als werkgevers en leidinggevenden het belang van de cao inzien en de inhoud ervan ook kennen en toepassen." Daarom doet FNV de volgende voorstellen:

• De controle op naleving van de cao zoals de RAS die uitvoert, uitbreiden met de onderwerpen jaargesprek en werkoverleg.
• Verbetering van handhavingsoverleg.
• Nieuwe leidinggevenden moeten verplicht de opleiding voor leidinggevenden volgen en krijgen daarvoor voldoende tijd en ondersteuning. Wanneer leidinggevenden niet voor de opleiding slagen, nemen werkgevers daarvoor verantwoordelijkheid, opdat de kwaliteit van leidinggevenden beter wordt.
• FNV wil opnieuw de afspraak maken dat de huidige leidinggevende de opleiding volgen, gedurende de looptijd van de cao minimaal 1000. Zij krijgen daarvoor van de werkgever voldoende tijd en ondersteuning. Wanneer leidinggevenden niet voor de opleiding slagen, nemen werkgevers daarvoor verantwoordelijkheid, zodat de kwaliteit van leidinggevenden beter wordt.
• De RAS de opdracht te geven een campagne te starten over de nieuwe cao, gericht op en gefinancierd door de werkgevers in de sector.

Vergoeding vakbondscontributie

FNV Schoonmaak zegt trots te zijn op wat de bond bereikt heeft voor de sector en voor collega’s. "Wij onderschatten onze rol daarin niet. En wij zijn er van overtuigd dat onze inzet ook ten goede is gekomen en komt aan de schoonmaakbedrijven. Maar het moet en kan beter. Daarvoor is het nodig dat zoveel mogelijk schoonmakers lid worden van de vakbond. De contributie is daarbij soms een obstakel." Daarom stelt FNV voor:

• Dat de werkgever op verzoek van de werknemer jaarlijks de vakbondscontributie volledig vergoed. De werkgever kan deze vergoeding onderbrengen in de vrije ruimte van de Werkkostenregeling;
• Dat de werkgever bij indiensttreding van een nieuwe medewerker, informatie over en een aanmeldingsformulier van FNV Schoonmaak verstrekt en de medewerker stimuleert om lid te worden van de vakbond.

Internationaal vakbondswerk

Gezien de looptijd van de cao die FNV voorstelt, doen FNV dit keer geen voorstel voor een internationaal solidariteitsproject.

Werkgeversbijdrage

Tot slot stelt FNV voor de werkgeversbijdrage te verhogen volgens de normale AWVN-systematiek. "Wij behouden ons het recht voor om tijdens de onderhandelingen aanvullende, nieuwe of gewijzigde voorstellen te doen."