Bos laat eerst weten hoe het proces van het komen tot de inzet voor de cao-onderhandelingen verloopt. FNV Schoonmaak heeft acht kadergroepen door het hele land. “Van de grote steden en het noorden en zuiden van Nederland tot aan de schoonmaak op Schiphol en de treinschoonmakers…” In januari vraagt de vakbond hen een top vijf te maken van belangrijkste wensen voor de cao-schoonmaak. Dat levert acht keer vijf wensen op die vervolgens in het Schoonmakersparlement, waar vertegenwoordigers van de acht kadergroepen zitten, worden besproken. Bos: “Daar komt ook weer een top vijf van wensen uit, waar we dan op inzetten tijdens de onderhandelingen. Dat wil overigens niet zeggen dat we de andere wensen helemaal links laten liggen, maar dit biedt vijf focusgebieden.”
Niet zomaar een waarschuwingsbrief sturen
Vanwege de coronacrisis zullen de kadergroepen en het parlement niet bij elkaar komen, maar moeten de bijeenkomsten digitaal of al bellend plaatsvinden. Bos: “Daarnaast zijn we een enquête onder schoonmakers gestart om te kijken wat zij merken van de maatregelen die tijdens de vorige cao-schoonmaak zijn afgesproken. Houden schoonmaakwerkgevers zich aan de gemaakte afspraken? Daar ben ik nog weleens bezorgd over. Je mag bijvoorbeeld niet zomaar een waarschuwingsbrief naar een medewerker sturen als deze iets doet wat jou als werkgever niet zint. Je moet eerst het gesprek aangaan. Dat hebben we afgesproken tijdens de vorige cao-onderhandelingen, maar dit wordt nog vaak met voeten getreden. Er vindt geen wederhoor plaats bij de schoonmaakmedewerker en dan nemen we elkaar als werkgever en medewerker niet serieus.”
Respect moet omgezet worden in klinkende munt
Over loonsverhogingen hebben de kaderleden het niet. Er is centraal al vijf procent bepaald, stelt Bos. “Er is een gevoel dat respect nu eindelijk eens omgezet moet worden in geld. We moeten eigenlijk altijd te hard knokken om te krijgen wat we verdienen. Daarbij komt dat schoonmakers aan het front vechten tegen het coronavirus. Ook dat mag in geldelijke waardering worden omgezet. Bovendien doen veel schoonmakers mee aan de acties om het minimumloon naar 14 euro te krijgen. Daarvoor ontstaat nu ook politiek een breed draagvlak en dat wil ik graag vertalen in de cao-schoonmaak.”
Lees ook: Schoonmakers willen meestrijden, maar worden asociaal behandeld
Maar kan een loonsverhoging wel, nu het water sommige schoonmaakbedrijven aan de lippen staat? Bos: “Vraag is ook hoe vaak we de coronacrisis moeten betalen. De tijdelijke krachten zijn hun werk vaak al kwijtgeraakt. En via de NOW houden we met elkaar in Nederland schoonmaakbedrijven ook in stand. Relatief weinig schoonmaakbedrijven hebben daar overigens gebruik van gemaakt. Als schoonmaakbedrijven problemen hebben, proberen we in die specifieke gevallen mee te denken. De bottom line daarvan is altijd dat we op zoek gaan naar vervangend werk.”
2019 en 2018 in discussie betrekken
“Als ik bij FNV Horeca had gewerkt, had ik een ander verhaal gehouden”, vervolgt Bos. “Ik ben een reëel mens, maar laten we ook 2019 en 2018, goede jaren voor de schoonmaak, in de discussie betrekken.” Bos merkt dat kaderleden goede elementen aandragen voor de cao-onderhandelingen. “Bij vorige onderhandelingen waren dat de vakantiedagen. Alle Nederlanders vinden het logisch dat ze begin van het jaar hun vakantiedagen krijgen en in kunnen plannen. Wij waren één van de weinige sectoren waar je moest wachten totdat je met je werkuren genoeg vakantiedagen had opgespaard. Daar kwam een kaderlid terechtmee en dat hebben we weten te veranderen.”
Onder druk om vrije dagen in te leveren
De cao-schoonmaak loopt af in juni 2021. In maart beginnen de onderhandelingen. Bos: “Ik had het prettiger gevonden om eerder te kunnen starten, maar het is zoals het is. De onderhandelingen kunnen wat mij betreft ook vrij snel gaan natuurlijk. Alhoewel corona lastig is geweest voor schoonmaakbedrijven, zijn het de uitzendkrachten geweest die de eerste klappen hebben opgevangen. We zagen ook her en der echte misstanden. Dat schoonmakers onder druk werden gezet om vrije dagen in te leveren omdat er niet voldoende werk was. Of dat een vrije dag werd afgepakt omdat ze zich te laat ziek hadden gemeld. Dat soort zaken kunnen echt niet. Ook niet in coronatijd.”
Hoe pakt de vakantie uit?
In de schoonmaak werken vele Nederlanders met allochtone achtergrond. Bos: “Een groep daarvan wilde afgelopen zomer naar familie in het buitenland. Maar die hebben ze dit jaar niet kunnen zien. Ik weet van sommige schoonmaakbedrijven dat ze samen afspreken dat er om het jaar een langere vakantie kan worden opgenomen om familie te bezoeken. Dat schuift nu allemaal door. Het is afwachten hoe dat komende zomer uitpakt.”
Zorgbonus is niet het instrument
Schoonmakend Nederland (voorheen OSB) hekelt dat de ene zorginstelling de zorgbonus wel aan schoonmakers uitkeert, maar dat dat in andere gevallen niet gebeurt. Bos reageert: “Omdat we problemen in de uitvoering zagen aankomen, hebben we als FNV altijd gezegd dat een zorgbonus niet de oplossing is. Op sommige plekken is de schoonmaker in dienst van de zorginstelling en krijgt hij of zij de bonus wel en de ingehuurde schoonmaker niet. Of wordt de ingehuurde schoonmaker afgescheept met een cadeaubon van 50 euro, terwijl de zorgbonus over 1.000 euro gaat. En er is nog een variant waarbij alleen mensen op de covid-afdelingen de bonus krijgen. Klachten over dat soort gevallen komen bij ons binnen. We krijgen dan eigenlijk de shit van het slecht regelen door Den Haag over ons heen.”
Lees ook: Jan Kampherbeek, CNV: “Onderhandelen cao-schoonmaak wordt gepuzzel”
Over het hoofd zien
Eenzelfde mechanisme manifesteert zich volgens Schoonmakend Nederland bij de vaccinatie, waar zorgpersoneel volgens de brancheorganisatie wel wordt ingeënt, maar schoonmakers in zorginstellingen niet. Bos: “Ooit hebben zorginstellingen besloten schoonmaak uit te besteden, maar dat mag geen reden zijn om hen ineens over het hoofd te zien. We hebben zelf hier nog geen klachten over ontvangen en ik zou ook verbijsterd zijn als schoonmakers worden overgeslagen.”
Geen cao-project er meer bij
In december 2018 kwamen er diverse cao-projecten van de grond. Bos: “Over leidinggeven, over duurzame inzetbaarheid en arbeidsmobiliteit. Sommige projecten zijn later gestart of lopen vertraging op door de pandemie. Over loopbaanpaden en leerlijnen is het denken net begonnen. Het is goed dat we bij dergelijke projecten als Schoonmakend Nederland, FNV en CNV ook echt concreet samenwerken in de branche. Dat geeft onderling een andere, goede dynamiek. Maar tijdens de komende cao-onderhandelingen hoeft er eigenlijk geen project meer bij. Anders gaan we te veel stapelen. Laten we eerst de huidige projecten tot een goed einde brengen en laten landen op de werkvloer. Ik zie dat daar nog een hele wereld te winnen is.”
