Een bedrijf kan tot op zeker hoogte bepalen hoe de medewerker eruitziet. Maarten van Gelderen, arbeidsrechtadvocaat bij Van Gelderen Arbeidsrechtadvocaten vertelt dat een paar jaar geleden een zaak speelde in België, over een werknemer met een hoofddoekje. Dat wilde ze niet afdoen, ondanks herhaaldelijke verzoeken van haar werkgever. “Die hechtte aan zijn neutrale uitstraling en daarom waren alle politieke en religieuze uitingen uit den boze. De Belgische rechter speelde dat door naar het Europese Hof en dat stelde de werkgever in het gelijk.”
Consequent
Goed om te weten is dat deze werkgever heel consequent was: hij verbood ook alle andere religieuze of politieke uitingen zoals kettingen met kruizen eraan. Bovendien kwam de betreffende dame in contact met klanten en daarom moest ze de normen van het bedrijf uitstralen.
Instructierecht
De uitspraak verraste Van Gelderen niet. Hij verwijst hierbij naar het zogenoemde instructierecht. Van Gelderen: “Het geeft de werkgever het recht om eisen te stellen als het gaat om kleding, maar ook om zaken als piercings, tatoeages, en religieuze of politieke uitingen. Dat instructierecht staat in het Burgerlijk Wetboek. Je hoeft dat als werkgever dus niet expliciet ergens vast te leggen.” Beperkingen zijn er wel. “Ik herinner me de zaak van een directeur die de instructie gaf aan al zijn vrouwelijke secretaresses om iedere dag hoge hakken te dragen. Dat vond hij prettig. Daar is het instructierecht niet voor bedoeld.”
Zomaar aantrekken wat je wilt, kan niet altijd. Dat heeft ook met de functie te maken: jij bent als medewerker een visitekaartje van het bedrijf richting de buitenwereld. Smerige kleding waaraan je collega’s zich ergeren is not-done, evenals kleding die kan leiden tot discussies en conflicten.
Samenleving verandert
De samenleving verandert en daarmee ook wat wel of niet wordt geaccepteerd. Tatoeages worden nu bijvoorbeeld meer geaccepteerd. Van Gelderen: “Wat als jij als man morgen naar kantoor gaat in je bloemetjesjurk? Vroeger zouden werkgevers en rechters je dan waarschijnlijk hebben teruggefloten, maar hoe zit dat in het huidige tijdsgewricht? Met non-binaire mensen en de genderneutraliteit? Ik ben daar nog geen uitspraken over tegengekomen, maar ik kan me wel een voorstelling maken van de afwegingen. Nogmaals, het instructierecht van de werkgever is aan grenzen gebonden en je moet rekening houden met de tijdgeest.”
Gezond verstand
Woordvoerder Jannes van der Velde van de AWVN gaat in ieder geval gewoon in pak naar zijn werk. “Maar de stropdas heb ik al jaren geleden afgedaan. Die flexibiliteit past volgens mij bij het soort organisatie waar ik werk. Dat hele vraagstuk van kledingvoorschriften, dat is vooral een gezondverstand-dossier.”
Tips
De experts hebben nog wat tips voor werkgevers.
- Kledingvoorschriften introduceren kan bijvoorbeeld als daar een goede reden voor is, zoals veiligheid en herkenbaarheid (sportcoach op het veld).
- Houd rekening met de functie; voorschriften zijn vooral van belang voor medewerkers met klantcontact.
- Let wel op kleding met politieke of provocerende uitingen.
- Houd altijd rekening met de tijdsgeest. De samenleving verandert en de acceptatie van dingen dus ook.
Lees het gehele interview bij PW.
