Het mkb in de schoonmaakbranche wordt gekenmerkt door talrijke familiebedrijven waarvan de oorsprong terug te vinden is in de jaren zeventig, het tijdperk waarin deze bedrijfstak volwassen werd met belangenorganisaties en beroepsopleidingen. Bij veel bedrijven heeft inmiddels de tweede generatie de leiding en is de groei bijna een cliché. Bij AlcmariA in Alkmaar ging het niet anders. Reinier Schouten werkte in 1988 al in loondienst in de schoonmaaksector totdat iemand hem erop wees dat hij meer ondernemer was dan werknemer. Dat gaf hem het zetje tot de oprichting van AlcmariA, samen met zijn vrouw Rietje. Drie jaar lang werkten ze vanuit hun huurhuis. In 1991 boden ze werk aan 35 personen en betrokken ze een bedrijfspand. Na nog een verhuizing is de onderneming sinds 2007 gevestigd op het bedrijventerrein Boekelermeer.
Echt familiebedrijf
Naast bijbaantjes in de schoonmaak, ook bij andere bedrijven, studeerde Vincent Schouten (52) begin jaren negentig economie. Maar “niet gedegen” en Vincent brak die studie af in 1995 om bij zijn vader in het bedrijf te gaan werken. Zijn zus José (48) rondde in 1999 de studie rechten af. De advocatuur viel in de praktijk tegen, waarop Reinier Schouten zijn dochter vroeg om in het bedrijf personeelszaken te gaan leiden. Gezondheidsproblemen van senior brachten hem ertoe om de leiding in 2002 over te dragen aan zijn beide kinderen, die nu elk voor de helft eigenaar zijn van AlcmariA. Het is een echt familiebedrijf want ook Ruben, de echtgenoot van José, werkt bij de onderneming als controller. Het drietal vormt samen de directie.
AlcmariA wil niet de grootste zijn, wel de beste. Dan is omzet geen criterium.
De directie is wars van status en poeha, Vincent ondertekent zijn brieven niet met de functie directeur, maar zet onder zijn naam als functie ‘schoonmaker’. Hij doet de commercie, klantencontacten, IT en relatiebeheer. José verduidelijkt haar taak als Hoofd Interne Zaken, maar doet alles wat personeelgerelateerd is: loonadministratie, urencontracten en verzuimbegeleiding. Onder de directie fungeren twee ambulante objectleiders met vier meewerkende voorlieden en meteen daaronder “net geen” (Vincent) tweehonderd uitvoerende medewerkers. Naar omzet leveren ze klassiek schoonmaakwerk in kantoren (50 procent), woningcorporaties/VVE’s (25 procent), het onderwijs (20 procent) en 5 procent in de zorg en aan overigen.
Het West-Friese denken en doen
Het werkgebied is strikt afgebakend. Vincent: “Echt alleen Noord-Holland en dan nog ten dele. Naar onderen loopt de lijn bij Amsterdam-Zuid en naar het noorden tot de lijn van Schagen tot Hoorn. In dat gebied zijn onuitputtelijk veel klanten te vinden.” Opvallend dat ze het maritieme Den Helder mijden… José: “Vergis je niet in de afstand. Van hier naar Den Helder en terug kost je anderhalf uur. Bovendien hebben we iets met deze regio, West-Friesland. We willen niet landelijk, dat is een bewuste keus. We werken nu dichtbij en zitten pal naast de A9, dat betekent richting opdrachtgevers een razendsnelle reactietijd.”
Ook haar broer voelt “een match” met de regio tussen de Zaan en Alkmaar. Wat is dan die fameuze West-Friese mentaliteit? “De manier van omgaan met elkaar past wonderwel bij ons. Het rechtstreekse en directe. Niet eromheen praten en zakelijk gezien geen vergadercultuur. Je komt er samen uit. Snel, beslissend en meteen doorgaan. Als je te maken krijgt met grote opdrachtgevers van de Zuidas in Amsterdam loop je op tegen veel organisatorische lagen en processen. Dan passen we ons wel aan, maar dat is ver bij het West-Friese denken en doen vandaan.”
Opgeleukte omzetten
Al bij het maken van de afspraak kregen we te horen dat AlcmariA “erg terughoudend is als het om cijfers met betrekking tot de omzet gaat”. Vanwaar die schroom? Vincent: “Omdat een publiekelijk opgegeven omzet naar mijn smaak te vaak wordt opgeleukt. En wat is de toegevoegde waarde? Het komt inderdaad voor dat een opdrachtgever soms de vraag stelt. Ik zeg vaak dat we klein genoeg zijn om ook bescheiden opdrachten in te vullen en groot genoeg voor het grote werk. Samengevat ben ik bang dat er door de omgeving te veel waarde wordt gehecht aan de omzet. Om een cliché van mijn vader te citeren: AlcmariA wil niet de grootste zijn, wel de beste. Dan is omzet geen criterium.”
We zijn werkelijk, complementair en daarom werkt het.
Gestage groei
Heeft de omzetontwikkeling er ooit bedenkelijk uitgezien? Vincent: “Nee. Er is altijd sprake geweest van gestage groei en zelfs in de twee coronajaren was er geen dip, omdat we weinig opdrachten in bijvoorbeeld de sector horeca, evenementen en recreatie hebben. Personeelsgebrek belemmert nu enigermate de groei, hoewel we dat redelijk opvangen door meer uren binnen bestaande contracten. Dat is nu heel actueel, maar dat verschijnsel viel ons al voor corona op.” José Schouten, door haar functie het meest geconfronteerd met minder aanbod van uitvoerend personeel: “Het is ontegenzeggelijk lastiger om personeel te werven. We hebben meer vacatures, die bovendien langer openstaan. Collega’s die dat ontkennen liegen. Die vacatures zijn overigens geen kenmerk voor deze branche. Kijk maar naar de horeca, Schiphol en de zorg.”
Hoe haalt AlcmariA nieuw werk binnen? Sales werd niet expliciet genoemd bij het takenpakket van Vincent. “Voorheen kregen we vooral opdrachten door mond-tot-mondreclame. Dat vindt nog steeds plaats, naast mijn activiteiten in ondernemerskringen en online marketing om ons te profileren. Ook aan EU-inschrijvingen nemen we deel, maar heel afgewogen en kieskeurig.”
Mensgericht ondernemen
Op de site melden ze ‘mensgericht te ondernemen’. Dat klinkt mooi, maar hoe wordt dat vormgegeven? José: “Ik durf te zeggen dat wij, de drie directieleden, bijna iedereen in het bedrijf kennen. Elke sollicitant spreken we, hier op kantoor, op locatie of bij mensen thuis. Niemand begint hier zonder gesprek met ons.” Vincent: “We zijn ook mensgericht richting opdrachtgevers. We leveren zelf alles af op de objecten, dus niet via leveranciers. We wassen hier in het bedrijf de microvezeldoeken en de moppen en combineren dat met de distributie van materialen. De klant ziet steeds onze eigen mensen, dat resulteert in herkenbaarheid en echt contact.”
Complementair
Het bedrijf bestaat precies 35 jaar waarvan broer en zus samen ruim de helft hebben ingevuld als directie. Wat doen ze bedrijfsmatig anders dan hun ouders deden? Vincent: “Zij deden alles zelf en verdiepten zich tot in detail in zaken die nodig waren voor het bedrijf. Wij kunnen taken verdelen en maken meer gebruik van de expertise van toeleveranciers op het gebied van IT en producten. We durven meer uit handen te geven.” Wat is in de ogen van Vincent zakelijk gezien de beste eigenschap van José? “Ze is veel minder impulsief dan ik ben. José handelt heel overwogen in haar oordeel en reacties. Bovendien vormt ze een goed en aandachtig klankbord.” En wat is bij de bedrijfsvoering de beste eigenschap van Vincent? “Hij kan ons bedrijf in alle opzichten heel goed verkopen en met iedereen praten. Contactueel is Vincent erg goed. We zijn werkelijk, complementair en daarom werkt het.”
