Het probleem met virussen in de lucht is dat ze vrij moeilijk te vermijden zijn. We moeten allemaal voortdurend ademen. Wanneer waterdruppels met virusdeeltjes dus de lucht in worden geslingerd door hoesten, niezen of luchtblazen, kunnen ze mogelijk worden ingeademd en een infectie veroorzaken. Via de lucht worden allerlei soorten virussen verspreid. Van het rhinovirus dat verkoudheid veroorzaakt tot ernstige griepvirussen, SARS COV-2 en zelfs ziekten zoals mazelen en tuberculose.
Zelf stappen nemen
Gelukkig zijn er stappen die we allemaal kunnen nemen om de verspreiding van infecties via de lucht te beperken. Ten eerste moeten we het knuffelen en kussen van vrienden en familie vermijden als we verkouden zijn of griep hebben. We moeten ook thuis blijven als we ziek zijn en onze ziektekiemen niet meenemen naar het werk of naar school en anderen besmetten. Ik hoor bedrijfsleiders vaak klagen over de kosten van ziekteverzuim en de problemen die gepaard gaan met het gedaan krijgen van werk als mensen ziek zijn. Maar ze zouden eigenlijk meer moeten nadenken over de kosten van presenteïsme (de aanwezigheid op het werk tijdens ziekte). Wanneer zieke werknemers op het werk komen, zijn ze niet alleen minder productief, maar besmetten ze vaak ook hun collega’s, waardoor het probleem verergert.
Maskers
Iets anders dat we allemaal kunnen doen, is gezichtsmaskers dragen. In Azië dragen mensen ze al tientallen jaren op drukke plaatsen, hoewel het in Europa nooit op dezelfde manier is aangeslagen. Zorgen voor een goede ventilatie binnen en buiten het huis vermindert ook potentiële infecties. Natuurlijk moeten we verder allemaal een goede hygiëne in acht nemen: regelmatig schoonmaken en desinfecteren en aandacht besteden aan handhygiëne. We moeten allemaal onze handen gedurende de dag regelmatig wassen en daarna grondig drogen. Goede handhygiëne helpt voorkomen dat een hele reeks virussen worden overgedragen en opgelopen. Niet alleen door de lucht, maar ook andere micro-organismen, zoals de virussen die maag-darminfecties veroorzaken.
Les geleerd
Hoewel contactloze systemen voor zeep en water de hygiëne in toiletruimtes kunnen helpen handhaven, merkten we in het ziekenhuis waar ik ben gevestigd in Leuven, België, dat handdrogers die hete lucht blazen in de besloten toiletruimte een groter risico liepen om virussen via de handen over te dragen. Nu, na overleg met microbiologen, zijn onze sanitaire ruimtes overgestapt op papieren handdoeken en zullen we daar mee doorgaan. Wij hebben onze les geleerd.
Lesgeven in hygiëne
Wat betreft leren, wil ik benadrukken dat het informeren van het publiek over goede hygiënepraktijken en het verspreiden van de wetenschap erachter, een essentieel onderdeel van de hygiënepuzzel is. We mogen nooit de impact onderschatten van het visualiseren van dingen die mensen niet kunnen zien en het verklaren van de wetenschap. In veel opzichten gaat goede hygiëne en het minimaliseren van de verspreiding van virussen over gezond verstand en beleefdheid: handen wassen voor de maaltijd zoals toen ik een kind was, onze huizen en openbare ruimtes schoon houden en attent zijn tegenover anderen. Ik ben er helemaal voor om te beginnen met lesgeven aan kinderen en hen degene te laten zijn die hun ouders opvoeden en goede hygiënepraktijken thuis afdwingen. Mijn ervaring is dat jongeren erg overtuigend kunnen zijn en dat we goed gedrag zullen invoeren waar ze een leven lang plezier van zullen hebben. Dat zal helpen onze bevolking veilig te houden.
Professor microbiologie Marc Van Ranst
