Ing. Raymond Kouwenberg (51) is bepaald niet het type van een klassieke regionale schoonmaakondernemer. Hoewel de start wél klassiek is te noemen: een werkstudent die in de schoonmaak is blijven ‘hangen’. Tijdens zijn HTS-studie Civiele Techniek ging hij in 1987 als werkstudent aan de slag bij schoonmaakbedrijf Klien in Breda, opgericht 1974, waar hij na twee jaar projectleider werd. Na zijn afstuderen in 1994 werkte Kouwenberg bij de gemeente, maar bleef contact houden met Klien, waar men uitsluitend met studenten werkte. “Stel je voor: in een tijd zonder mobieltjes en laptops tachtig studenten aansturen, oproepen en inroosteren", zegt de ondernemer. Het ging hem goed af, want vanaf 1997 werd hij medeaandeelhouder van Klien BV en tien jaar later directeur-eigenaar, opererend vanuit huis. In 2011 betrok het schoonmaakbedrijf het huidige pand van bijna 200 vierkante meter op bedrijventerrein De Mark in Breda.
Maatschappelijk betrokken
Op de voordeur hangen stickers ‘Erkend leerbedrijf’ en ‘Wij leiden vakmensen op’. Dat is maar een flauwe afspiegeling van de extra’s waarvoor Raymond Kouwenberg zich inzet. Om maar wat te noemen: het bedrijf is aangesloten bij negen netwerken, steunt dertien goede doelen, heeft het MVO-keurmerk, specificeert op de site de CO2-footprint en helpt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Verder vervult Kouwenberg zeven bestuursfuncties, waaronder voorzitter van VNO-NCW Breda, en is gemeenteraadslid voor de VVD in die stad. Hij is betrokken bij minstens twintig besturen en belangenorganisaties. “Schoonmaken is al 34 jaar de rode draad in mijn leven. Maar er zitten drie O’s in mijn DNA: overheid, onderwijs en tenslotte ondernemen. Vooral maatschappelijk betrokken zijn, mensen vooruithelpen, vind ik belangrijk. De kunst is wel steeds een balans te vinden tussen die ambities en tijd voor mijn gezin, m’n vrouw en drie kinderen.”
Primair schoonmaakondernemer
Het lijkt erop dat die maatschappelijk invulling prevaleert boven het ondernemen als schoonmaker… “Nee, dat is die rode draad en zorgt voor het inkomen waardoor ik de mogelijkheid heb voor anderen iets te betekenen. Primair ben ik schoonmaakondernemer.” In die rol stuurt hij vanuit één vestiging een bedrijf met circa 85 medewerkers aan. Daarvan werken er zeven op kantoor, waaronder drie projectcoördinatoren voor de uitvoering. Het werkgebied beslaat een cirkel van 20 kilometer rond Breda. “Groter hoeft niet, dat beperkt ook de reistijd van de medewerkers.”
Respect voor schoonmaak
In 2019 bedroeg de omzet 1,7 miljoen euro en voor 2020 was de prognose 2 miljoen euro, een groei van 15 procent. Ook hier gooide de coronapandemie roet in het eten. “We verloren bijna drie ton, doordat bijvoorbeeld sportscholen en kantoren sloten. Dat werd weer een beetje gecompenseerd door veel desinfecties uit te voeren. We verwachten dit jaar op 2 miljoen euro uit te komen. We hebben geen brandende ambitie om te groeien, zijn niet actief met sales en vragen ons steeds af: willen we daar werken? Past deze opdrachtgever bij ons? We verkiezen gerespecteerde klanten en vragen ook respect terug, richting de schoonmaakbranche en onze medewerkers. Zo niet, dan haken we af. We hebben zelfs een contract van 70.000 euro opgezegd - veel geld voor een bedrijf als dit - omdat de klant respectloos sprak over de schoonmaak en onze medewerkers.”
Absoluut geen Europese aanbestedingen
De omzet van Klien wordt grofweg behaald in vijf segmenten: schoonmaak in kantoren (50 procent), werk voor VVE’s (20 procent), glasbewassing (10 procent), cleanrooms, klinieken en praktijken (15 procent) en, heel opmerkelijk, particulieren (5 procent). “We doen dat bij particulieren waar vertrouwen het allerbelangrijkste is. Denk aan juristen, politici of mensen in overheidsdienst", legt Kouwenberg uit.
Opvallend afwezig zijn klanten als het onderwijs en overheid. Doet Klien niet mee een EU-inschrijvingen? “Absoluut niet! Wil je dat met een dik uitroepteken vermelden? Die vaak prestigieuze inschrijvingen maken de branche kapot door overbelasting, bodemprijzen en elkaar naar de bliksem helpen. Wij blijven daar weg. Wij zijn een typische plaatselijke en regionale mkb-onderneming en laten stations, het onderwijs en de overheid graag over aan de grote collega’s. Onze trots is een klant als de Grote Kerk, een icoon hier in Breda. We zijn bewust lid geworden van de brancheorganisatie SieV, omdat we ons thuis voelen te midden van vergelijkbare collega’s. Onze grootste opdrachten, ook niet incidentele, overstegen nooit een bedrag van anderhalve ton per jaar.”
Prestigieuze inschrijvingen maken de branche kapot door overbelasting, bodemprijzen en elkaar naar de bliksem helpen.
Laag ziekteverzuim
Kouwenberg zegt een bedrijf te willen besturen dat gekenmerkt wordt door stabiliteit en rust. Dat lukt kennelijk, want het verloop onder de uitvoerenden doet zich alleen “een beetje aan de rand” voor, met nieuwkomers die soms snel afhaken. Het ziekteverzuim bedraagt slechts 1,7 procent.
Eigen schoonmaaksoftware gebouwd
De ondernemer is naar eigen zeggen altijd bezig met processen en procedures om de schoonmaak te optimaliseren, ondersteunt door IT. “In 2014, drie jaar nadat we vanuit een echt bedrijfspand gingen werken, ben ik me gaan verdiepen in de processen rond planning, urenregistratie, materiaalverbruik, administratieve verwerking en inkoop. De eisen die klanten stellen worden steeds hoger en met tevredenheid scoren lastiger. Ik weet uit eigen ervaring dat dat vooral speelt bij mkb’ers in deze sector met zo'n veertig tot zestig medewerkers. Als je dan niet digitaliseert, loop je als schoonmaakbedrijf klem. Maar digitalisering met externe hulp is voor kleine bedrijven ontzettend duur doordat je voor elke module extra bijbetaalt. Ik heb de afgelopen jaren zodoende stap voor stap eigen software opgebouwd. Voor en door de schoonmaakbranche.”
Kleine mkb’ers de hand reiken
Het resultaat daarvan is dat onder de paraplu van Klien Schoonmaak recentelijk Klien IT-systems BV is gestart, geleid door Kouwenberg junior. Het softwaresysteem omvat alle modules, ook toekomstige, voor kleine en middelgrote schoonmaakbedrijven en is te huur voor één vaste prijs: tot 100 medewerkers voor net geen 300 euro per maand.
Naast maatschappelijk bezig zijn, dus ook een commerciële zijweg. Met dien verstande dat er wel een relatie is met schoonmaken. “Ja, want onze stap is voortgekomen uit mijn overtuiging dat je de kleinere mkb’ers de hand moet reiken bij een materie die voor hen vreemd is en het niet digitaliseren nu bedreigend is voor hun bestaan en groei.”
Angstig om werkgever te zijn
Van schoonmaker tot directeur-eigenaar van het schoonmaakbedrijf waar je ooit begon als werkstudent. Wat is het lastigste aspect van het ondernemen? Kouwenberg: “De arbeidsproblematiek. Baanzekerheid voor de werknemer staat voorop, met pijlers als twee jaar doorbetalen bij ziekte, transitie- en hoge ontslagvergoedingen. Dat maakt het echter angstig om werkgever te zijn en werkt belemmerend om mensen in vaste dienst te nemen.”
Aantrekkelijk werkgeverschap
Maak dat werkgeverschap weer aantrekkelijk, is het advies van Kouwenberg aan politiek Den Haag. “We moeten naar flexicurity, de nieuwe koers van VNO-NCW en MKB-Nederland. Een dynamische arbeidsmarkt, met garantie op sociale zekerheid en werkzekerheid voor iedereen in plaats van de baan zélf. Dus zekerheid om aan het werk te komen én te blijven. Een actief arbeidsmarktbeleid, een leven lang ontwikkelen en moderne sociale zekerheid om werkzoekenden duurzaam op de arbeidsmarkt terug te brengen. Vast is nu te vast en flexibel is te flexibel, voor beide partijen. Een soort Scandinavische maatschappij waarin iemand altijd inkomen kan verwerven door arbeid of tijdelijk steun krijgt.”
Meerwaarde voor maatschappij
Als laatste: wat is het leukste van ondernemen? “Heel betrokken zijn, resultaat boeken en dat vertalen in een meerwaarde voor de maatschappij”, zegt Kouwenberg. “Helpen vooral door stageplaatsen te bieden, door sponsoring, mensen met een achterstand kansen te bieden, goede doelen te steunen en een bedrijf te creëren dat wordt gekenmerkt door rust en stabiliteit.”
Tekst: Dick van Zomeren
