“Meerdere leden van ons willen graag helpen”, zegt Rommelse. “Maar als je dat als schoonmaakbedrijf wilt doen, doemen er allerlei problemen op. De Oekraïners hebben huis en haard in allerijl verlaten en hebben vaak een vervallen paspoort. Soms zelfs nog een ‘Russisch’ paspoort uit de Sovjettijd. Dat maakt bij een bank dat je geen rekeningnummer kunt openen. En daardoor kan een schoonmaakbedrijf moeilijk het salaris overmaken. Je zou als Oekraïner een nieuw paspoort bij de ambassade in Den Haag kunnen aanvragen, maar die moet op zijn beurt deze weer in Kiev aanvragen. En daar hebben ze wel andere zaken aan hun hoofd.”
Oekraïners doen RAS-examen
Daarnaast speelt dat Oekraïners, om aan de slag te kunnen, een burgerservicenummer (BSN) nodig hebben. Ook voor de afdracht van sociale premies. Rommelse: “Niet iedere gemeente werkt daaraan mee als de papieren niet in orde zijn.” Het ontbreken van een BSN, een Nederlandse bankrekening en een geldig paspoort zijn volgens Rommelse de meest voorkomende hobbels.
Wat we merkten in de gesprekken met de Oekraïners is dat ze veel vragen hebben.
Dat weerhield Atalian er echter niet van om toch met Oekraïense vluchtelingen aan de slag te gaan. Zij volgden een basisvakopleiding intern bij Atalian, deden het RAS-examen en ontvingen uit handen van Van der Plas hun diploma. Rommelse: “Wat we merkten in de gesprekken met de Oekraïners is dat ze veel vragen hebben. Bijvoorbeeld: mag ik wel naar het buitenland in onze situatie? Hoe betaal ik mijn rekeningen? Mag ik wel werken in Nederland? Hoe krijg ik mijn geld bij mijn familie? Vaak zoeken ze ook afleiding omdat hun man in het leger in Oekraïne zit en ze in hun nieuwe thuis in Nederland dus continu in onzekerheid de oorlogssituatie in de gaten houden. Ze proberen hier een bestaan op te bouwen, zo goed en zo kwaad als dat gaat. Voor sommigen gaan ook de financiële verplichtingen in Oekraïne gewoon nog door. Denk aan een hypotheek voor hun woning of verplichtingen vanuit hun eigen onderneming. Opvallend was dat twee van acht Oekraïners die we spraken een eigen bedrijf hebben. ”
Situaties zijn schrijnend
Atalian ging met vijf Oekraïners aan de slag. “Met verschillende achtergronden. Managers, ondernemers, maar ook een schoonmaker”, aldus Rommelse. “Een deel spreekt Engels. Als groep komen ze er dan met die vertalers wel uit. Als ik hun verhalen hoorde, kon ik het niet anders dan schrijnend vinden. Mooi dat Atalian hen een opleiding heeft gegeven en werk gaat bieden. Denk overigens als schoonmaakbedrijf niet dat dat zo makkelijk is geregeld. Twee medewerkers van Atalian begeleiden de Oekraïners intensief. Ook loop je dus tegen praktische zaken aan die schoonmaakbedrijven tot nu toe ook praktisch proberen op te lossen. Bijvoorbeeld door naar hun eigen Rabobank te bellen om alsnog een bankrekening voor elkaar te krijgen. Dat is top natuurlijk en hun inzet is hartverwarmend, maar als branchevereniging willen we ook een landelijke regeling. Er moet meer besef komen dat deze tijden niet om papieren, maar pragmatische oplossingen vragen.”
Deze tijden vragen niet om papieren, maar pragmatische oplossingen.
Bezwaren aanhangig maken
Van der Plas nam de bezwaren mee naar Den Haag, Schoonmakend Nederland maakte het diezelfde dag in haar banden met ondernemersverenigingen VNO-NCW en MKB-Nederland aanhangig. Die verenigingen hebben weer banden met de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Rommelse: “We moeten hier een tijdelijke oplossingen voor krijgen. Zodat, als enigszins de identiteit kan worden vastgesteld, Oekraïners wel een BSN krijgen en een bankrekening kunnen openen.”
Tot slot roept Rommelse schoonmaakbedrijven op om, als ze Oekraïners willen helpen, te zorgen voor goede begeleiding. “Je moet ze niet alleen aannemen vanwege een personeelstekort, want je treft veel behoefte aan begeleiding aan. Ze hebben vaak hele heftige zaken meegemaakt, maken zich zorgen over hun familie en ze spreken zeker niet altijd Engels. Maar dat neemt niet weg dat we hier als schoonmaakbedrijven een mooie rol kunnen oppakken als toegangspoort naar de arbeidsmarkt. Loop je als schoonmaakbedrijf tegen zaken aan, meld dat dan bij ons. Via e-mail of via een belletje. Dan kunnen wij die signalen bundelen en voorleggen aan de politiek in Den Haag. In de hoop dat er snel een landelijke oplossing komt.”
Tijdelijke beschermingsrichtlijn
Bij het werven van buitenlands personeel moet je je aan bepaalde wetten en regels houden. De regel is dat asielzoekers de eerste zes maanden na aankomst nog niet mogen werken. Maar door de Tijdelijke beschermingsrichtlijn kunnen gevluchte Oekraïners tot drie jaar in de Europese Unie verblijven, zonder dat zij asiel hoeven aan te vragen. En sinds 1 april hoef je als werkgever geen tewerkstellingsvergunning meer aan te vragen. De Immigratie- en Naturalisatiedienst geeft aan dat geïnteresseerde mkb-werkgevers voor meer informatie contact kunt opnemen met het werkgeversservicepunt in hun gemeente.
Om de kwetsbare groep vluchtelingen te beschermen op de arbeidsmarkt zijn er wel een aantal voorwaarden. Zo mogen gevluchte mensen uit Oekraïne alleen in loondienst werken. Ook moeten werkgevers de nieuwe werknemer melden bij het UWV, uiterlijk 2-werkdagen voor de 1e werkdag van de nieuwe werknemer. Daarbij geef je informatie over de werkzaamheden, de werkuren en de werkplek. Zie voor meer informatie, ook dit eerdere artikel van Service Management.
