Wat Duursma in de praktijk zoal hoort van kenniswerkers die met AI aan de slag gaan? Over het antwoord hoeft de tech-expert niet lang na te denken.
‘Dan starten ze bijvoorbeeld met ChatGPT, voeren ze een vraag in en krijgen ze niet het juiste antwoord. Maar dat is niet de insteek van zo’n AI-tool. Ik zeg weleens: beschouw AI als een hardloopwedstrijd van drie kilometer, waarbij je de eerste twee kilometer cadeau krijgt. Het laatste deel moet je echt zelf doen. Zie AI als een aantal superstagiairs die je heel veel kleine taken kunt geven.”
Wie is Jarno Duursma?
Jarno Duursma is onafhankelijk technologie-expert, publicist, onderzoeker en keynote-spreker tijdens het Facto Congres op 19 september in Nieuwegein met zijn presentatie ‘Hoe blijven we menselijk in het tijdperk van kunstmatige intelligentie?’.
In een interview gaat hij onder meer in op de mogelijkheden van het gebruik van AI en voorkomende misverstanden. Zo denken mensen nogal eens dat het gebruik van een AI-tool leidt tot de waarheid. Maar dat is volgens hem echt een stap te ver.
‘De output moet altijd nog langs de liniaal van jouw eigen deskundigheid. Dan blijven er genoeg mogelijkheden over. Denk aan een eerste versie van een brief, het helpen bij het maken van een presentatie of het aandragen van nieuwe invalshoeken. Dan krijg je vijftien elementen, waarvan je er tien kunt weggooien. Bij drie denk je ‘mwah’. Maar twee brengen je toch op nieuwe gedachten. Ook bij inkoopcontracten kun je AI vragen om op je teksten te schieten. Zitten er fouten in?”.
Doe alsof je een tech-journalist bent
‘Ik laat mijn teksten ook altijd kritisch bevragen door AI', vervolgt Duursma. ‘In ChatGPT geef ik dan de instructies mee als 'Doe alsof je een tech-journalist bent' en 'Bekijk dit artikel kritisch'. Dat levert altijd weer nieuwe elementen op. Daar wordt het artikel beter van en het levert me tijdswinst op.’
De output van AI moet altijd nog langs de liniaal van jouw eigen deskundigheid”
AI-assistenten van Microsoft en Google
Google en Microsoft komen met AI-assistenten die ze in hun software integreren. Daardoor kan iedere kenniswerker er gebruik van maken.
Copilot is al geïntegreerd in MS Teams, Word, Excel en Powerpoint. Die assistenten kunnen suggesties doen, het maken van documenten versnellen en samenvattingen geven.
Dat laatste kan bijvoorbeeld handig zijn als je tien minuten te laat bent in een meeting. 'AI kan je dan een samenvatting geven van wat er is besproken, inclusief wie wat zei en welke taken jij hebt gekregen.’
Wat kan AI voor de FM’er betekenen?
Wat je wel en niet door AI zou kunnen laten doen? 'Daar zou je een lijstje voor kunnen maken. Wat zijn nu typisch van die taken waar AI me bij kan helpen? Ik heb dat zelf ook gedaan en dat is best een bevrijdende exercitie kan ik je zeggen. Taken die generiek al eerder zijn gedaan, komen daarbij hoog op de lijst. Dat zijn typisch zaken waar je AI voor kunt gebruiken.”
Duursma gelooft er niet in dat de mens - en zeker de facility manager niet - wordt weggeautomatiseerd. AI drukt je nog eens op de feiten: waar laat ik persoonlijk mijn meest toegevoegde waarde zien?
“AI kan taakjes uitvoeren, maar als mens zijn we zoveel meer dan dat. We beschikken over sociale, mentale en spirituele intelligentie. Echter, wie zijn waarde vooral het uitvoeren van administratieve taken haalt, zou zich wel even achter zijn oren moeten krabben. Dat is nou net iets wat AI ook goed kan. Copilot (een vergelijkbare tool als ChatGPT maar dan geïntegreerd in de Microsoft 365-omgeving, red.) is bijvoorbeeld al in spreadsheets geïntegreerd.”
Wie zijn waarde vooral het uitvoeren van administratieve taken haalt, zou zich wel even achter zijn oren moeten krabben”
Hype en realiteitgoed scheiden
Duursma staat al vijftien jaar op het podium van nationale en internationale congressen om zijn visie op technologische ontwikkelingen en de gevolgen daarvoor voor de samenleving en op de manier waarop we werken te geven.
‘In mijn tak van sport moet je hype en realiteit zien te scheiden’ zegt hij. ‘Mobiele technologie en social media begonnen als hype en werden keiharde realiteit. Daarna was er lange tijd niets. Ik volg de ontwikkelingen in AI al sinds 2014. Over dat terrein heb ik me lange tijd verbaasd. Waarom zijn er niet meer mensen die dit volgen, want ook dit wordt realiteit. Met de doorbraak van ChatGPT ziet het grote publiek dat er toepassingen voor zijn. Dat het hun productiviteit kan verbeteren.’
Large Language Models
Er zijn talloze AI-tools los die zich baseren op Large Language Models oftewel taalmodellen, legt Duursma uit.
Een taalmodel is niets anders dan een tekstgenerator op basis van kunstmatige intelligentie die een waarschijnlijkheidsverdeling over een volgorde van woorden opmaakt.
Grote taalmodellen kunnen zo in de praktijk een tekst aanvullen, opstellen of controleren. Door blootstelling aan grote datasets, leert het taalmodel taalpatronen en relaties tussen woorden en zinnen herkennen. Dit maakt het mogelijk om autonoom tekst te genereren die menselijk aandoet.
AI biedt dan bijvoorbeeld ook kansen voor de serviceverlening in een facilitaire omgeving.
‘Via chatbots met AI kunnen kantoorgebruikers communicatie over de facilitaire diensten aangaan. Als nuchtere Groninger snap ik dat mensen denken ‘het zal zo’n vaart niet lopen.’ Maar dit is een echte ontwikkeling die je moet volgen en moet meemaken.’
Toegevoegde waarde AI voor FM: 1. Persoonlijke effectiviteit verbeteren
Voor facility managers zit het gebruik van AI aan meerdere kanten. Allereerst aan de kant van de persoonlijke effectiviteit. Met tools zoals Copilot of ChatGPT kan een facility manager bijvoorbeeld makkelijker een presentatie maken of een samenvatting van een zwaar rapport laten verzorgen.
“Kijk, AI gaat geen verhuizing van een bedrijfsonderdeel op touw zetten of de werkplekken van de toekomst bedenken of uitkiezen. Maar AI kan je wel als voorbereiding tips geven over wat over het algemeen de argumenten zijn die je hanteert in een onderhandeling met dienstverleners zoals cateraars. Zodanig dat je iets tegenkomt waar je zelf niet op was gekomen.”
Duursma geeft nog een andere voorbeeld van een situatie waarin AI de persoonlijke effectiviteit van een FM’er kan verbeteren.
‘Stel je hebt zestien e-mails onder elkaar in je mailbox waar je geen chocolade van kunt maken. Wat wordt er nu van je verwacht? Dat vraag je aan AI, waardoor je niet meer alle e-mails door hoeft te gaan. Ook krachtig zijn de scenario’s die AI kan maken. Dan vraag je naar een aantal fantasierijke scenario’s over iets zich zou kunnen ontwikkelen. Daarbij word je zelf dan ook weer geprikkeld.’
Toegevoegde waarde AI voor FM: 2. Meer inzicht creëren
Naast verbetering van de persoonlijke effectiviteit kan gebruikmaken van AI ook zorgen voor meer inzicht.
‘Denk aan inkoopcontracten, aanbestedingsdocumenten, presentaties, facilitaire beleidsnotities, producten- en dienstencatalogi, enzovoorts. Als ‘superstagiair’ kan AI daar, eventueel met behulp van externe bronnen, inzichten uit halen. En niet alleen uit jouw bedrijfsdata, maar vanuit, geanonimiseerd, alle data binnen de Microsoft-omgeving en buiten op het internet.’
‘Zo verrijkt AI je eigen bedrijfsinformatie die bijvoorbeeld in een FMIS zit. Het is zelfs denkbaar dat AI-softwaresystemen voor een deel de onderhandeling aangaan met je leveranciers. Daarbij kijken ze naar een benchmark waar ze jouw situatie tegen afzetten. En dan formuleren ze de voorwaarden en een conceptprijs. Let wel, dat zal altijd nog afgetekend moeten worden door mensen van vlees en bloed. Maar het begin is er dan al wel.’
Verlies de menselijke maat niet uit het oog
Hoe razendsnel AI ook opkomt, Duursma benadrukt dat de menselijke maat nooit uit het oog verloren mag worden.
‘Data, algoritmes en AI kunnen een honingpot lijken en ze bieden ook aanzienlijke voordelen. Maar het blijft ook voor facility managers de vraag wat de menselijke maat is. Zeker, in facilitaire dienstverlening kun je processen digitaal ondersteunen, maar zijn het mensen die het uitvoeren en het verschil maken. Daarbij komt dat kantoorgebruikers die menselijke maat ook enorm waarderen. Kortom, AI kan je ondersteunen in je dienstverlening en het klantcontact, maar laat het niet de communicatie overnemen.’
Auteur: Ronald Bruins, journalist bij Scherp Communicatie, Zwolle.
Meer weten over het Facto Congres 2024?
Klik op de afbeelding hieronder om naar de website te gaan.
