Wanneer een werkgever een werknemer in staat stelt deze cursussen te volgen, wordt er vaak een overeenkomst opgesteld tussen de twee partijen. Deze overeenkomst behelst vaak de afspraak dat de werkgever alle kosten betaald en dat werknemer een bepaalde tijd voor de werkgever blijft werken. Dit garandeert de werkgever de ROI (return of investment, hij ziet wat terug van zijn investering). Verlaat de werknemer de werkgever eerder dan afgesproken, dan dient werknemer een deel van de opleidingen terug te betalen. Dit borgt helaas niet dat de werknemer voor altijd bij een werkgever blijft werken. Als de werknemer het bedrijf verlaat, neemt deze onherroepelijk heel wat kennis en ervaring mee. Een verliespost dus. Maar dat is de normale gang van zaken. Maar wat als een werknemer in de schoonmaak niet lekker meer in het leven staat en besluit zich op eigen kosten om- of bij te scholen?
Jongeren moeten ervaring opdoen
Na afronding van een opleiding is er een feestelijk fotomoment met het diploma. Maar dan begint de moeizame weg naar het zoeken van een baan. Wat aan het begin van mijn werkzame leven gold, doet nog steeds opgang. We zoeken een 18-jarige die voor een all-inclusive minimumloon 60 uur per week bij ons komt werken. In bezit van VOG en rijbewijs B. Deze persoon moet in het bezit zijn van alle benodigde diploma’s en/of certificaten en tenminste over vijf of meer ervaringsjaren beschikken.
Hoe kan men als pas afgestuurde dan aan de benodigde ervaring komen? Dat is een vraag die ik mij dagelijks stel als ik de personeelsadvertenties lees. Een schaap met vijf poten willen hebben maar betalen voor twee poten of een schaap met drie poten afwijzen. Waarom is de instroom van pas afgestudeerden zo lastig? Is werkgever bang dat ze fouten maken waarvoor ze moet opdraaien? Maar dat is toch ook het geval als je mensen intern opleidt? Of snap ik het nu niet (meer)?
Oudere instromers
Of zijn ouderen die overstag zijn gegaan en een nieuw pad inslaan te duur voor hun pasverworven diploma(s)? In mijn opinie is het dan zo dat deze werknemer altijd nog beschikt over een aantal werkzame ervaringsjaren op diverse gebieden. Inderdaad kan deze werknemer nieuw in een vakgebied zijn, maar dit vakgebied is niet willekeurig gekozen in de meeste gevallen. Daar is over nagedacht en geïnvesteerd in tijd en geld. Daar tref je dus een ouder persoon aan met heel wat ervaring en met in mijn ogen iets heel belangrijks: arbeidsethos. Want een bedrijf dat deze oudere jongere aanneemt, trekt ook iemand binnen die dat waardeert en 'terugbetaalt' door zich in te zetten voor de nieuwe werkgever.
Arbeidsmarkt
In deze tijd van arbeidskrapte is dat nog niet altijd even duidelijk voor werkgevers. Men gelooft nog in betere tijden. Maar ooit op een bijeenkomst van de OSB in het Louwman Museum in 2018 sprak daar professor Jan Latte. Deze gaf in zijn presentatie al duidelijk aan waar de arbeidsmarkt in de komende 15 tot 20 jaar naar toe beweegt. Hij geeft aan in zijn blog van januari 2019 dat ”de vraag voor Nederland is of het kindertal laag blijft of er herstel komt naar het niveau van de afgelopen decennia. Zo niet zullen we over twintig jaar een nieuwe trendbreuk hebben en zien we dat de instroom van jongeren op de arbeidsmarkt achterblijft bij wat we tot voor kort dachten. Wat zullen de consequenties zijn? Langer doorwerken?"
Minder fulltime banen
Naast vergrijzing leveren minder (fulltime) werkenden arbeidsmarktproblemen in cruciale sectoren op of komen er minder euro's in de AOW-pot. Er bestaat daarnaast meer behoefte aan toeslagen vanwege een lager deeltijdloon als compensatie voor het ontbreken van fulltime loon. De keuze om niet voltijds te werken (als dat kan) is daarom niet alleen een individuele keuze, maar heeft een fors maatschappelijk effect. Soms zie ik dat deeltijdwerkenden taken oppakken die ‘het cement in de samenleving’ vormen. Dat zijn dan wel in mijn omgeving veelal de ouderen die hun vrije (deel)tijd daarvoor inzetten.
Gezien het feit dat voor generatie Z nu met rasse schreden het pensioen in zicht komt, geeft dat aan dat binnenkort al de arbeidsmarkt een geheel nieuw gezicht gaat krijgen. Langdurige arbeidscontracten zijn geen vaste waardes meer. Men wil minder werken tegen hetzelfde loon. Voor theoretisch opgeleiden is daar nog wel ruimte voor te vinden. Maar voor praktisch opgeleiden is dat geen haalbare kaart mijns inziens. Onderhoud en reparaties kunnen niet wachten.
Verruim je blik
Terug naar vandaag, waarom nog vragen naar een schaap met vijf poten als er zich een schaap met drie poten aandient of beschikbaar is. Nee, we blijven wachten tot er een schaap met vijf poten zich aandient. Hierdoor loopt een werkgever onherroepelijk economische schade op. Dus waarom geen punt op de horizon zetten en nu voorsorteren op de toekomst door een stevig fundament te leggen en behouden met oudere jongeren of pas afgestudeerden?
Werkgevers, verruim alstublieft uw blik. Probeer geen puzzel te leggen met uitsluitend stukjes die passen. Maar pas desnoods een gedeelte van de puzzel aan met een stukje dat u in staat stelt door te blijven gaan met uw core business. Maar zo zie ik het, op basis van data die nu en gisteren al beschikbaar zijn en waren.
Maurice Rutgrink, Middelbaar veiligheidskundige, Rutgrink Consultants
