Zo creëer je een gezonde werkplek

Op deze pagina vind je een overzicht aan informatie, artikelen en whitepapers over de gezonde werkplek. Je leest meer over de verschillende factoren die hier effect op hebben, zoals licht, geluid, eten en drinken, luchtkwaliteit en beweging.

Wat is een healthy office?

In de (wetenschappelijke) literatuur wordt de term healthy office uitgelegd als een huisvestingsconcept dat zich volledig richt op het creëren van een gezonde werkplek en werkomgeving voor de (eind)gebruiker. De werkomgeving mag de eindgebruikers eigenlijk geen energie kosten. In een ideale situatie moet de werkomgeving ervoor zorgen dat de eindgebruiker energieker en gezonder de werkomgeving verlaat.

"In een ideale situatie moet de werkomgeving ervoor zorgen dat de eindgebruiker energieker en gezonder de werkomgeving verlaat"

“Gezonde gebouwen bestaan niet”

Maar moeten we eigenlijk wel spreken over gezonde gebouwen? Wim Pullen, oud-directeur Center for People and Buildings, vindt van niet; “Een gebouw is een ding, een structuur. Een gebouw kan niet gezond zijn, het zijn mensen die wel of niet gezond zijn.” Om de invloed van kantoren op de vitaliteit van medewerkers wetenschappelijk te onderbouwen heeft het CfPB in samenwerking met Technische Universiteit Delft in 2018 zelf een groot, systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd.

De onderzoekers kwamen uiteindelijk tot acht elementen van kantoorinrichting die van invloed zijn op de gezondheid en het welbevinden van medewerkers. De acht elementen zijn: meubilair, kantoortype, planten en uitzicht, licht, gebouwkenmerken, visuele communicatie, individuele controle en geluid. Lees hier meer over het onderzoek >>

Gezonde werkomgeving Benieuwd naar de visie van 12 werkplekexperts op de gezonde werkplek? Facto bundelde hun visie in de whitepaper ’12 experts over de gezonde werkomgeving’.

Het effect van een gezond kantoor

Meerdere onderzoeken richten zich op het effect van een gezond kantoor. Zo toonde onderzoek van Universiteit Twente en CBRE aan dat een gezond kantoor bijdraagt aan gelukkigere en productievere medewerkers.

Het onderzoeksteam deed in 2017 zeven maanden lang onderzoek op het hoofdkantoor van CBRE, onder 124 medewerkers. Eerst verzamelden de onderzoekers twee maanden lang data in de reguliere, ongewijzigde situatie. De daaropvolgende vijf maanden werd elke maand een nieuw element toegevoegd. Dit verschilde van planten en betere verlichting tot het stimuleren van meer beweging en gezondere voeding. Door middel van dagelijkse vragenlijsten, 1-op-1-interviews, activity trackers en productiviteitsexperimenten werden de effecten onderzocht.

Wat bleek? De veranderingen hadden allemaal een positief effect op het welzijnsgevoel van de medewerker. Dit had vervolgens een gunstig effect op de effectiviteit. Gemiddeld presteerden medewerkers 10 procent beter in een gezonde werkomgeving.

Ander onderzoek, onder 1000 Nederlandse consumenten, toont aan dat één op de vijf Nederlanders een ongezond binnenklimaat als reden ziet om naar een andere baan op zoek te gaan. Momenteel ondervindt 39% van de Nederlanders klachten zoals hoofdpijn, huiduitslag of allergieën op hun huidige werkplek, die zij toeschrijven aan de slechte kwaliteit van het binnenklimaat. Dit onderzoek werd uitgevoerd door Gezond Binnen, het Nederlandse kennisinstituut voor binnenklimaat.

Remi Hompe, voorzitter van Gezond Binnen: 'De impact van een ongezond binnenklimaat op de werkplek mag niet worden onderschat. De kwaliteit van binnenlucht in kantoorgebouwen heeft een directe impact op zowel de productiviteit als het ziekteverzuim onder werknemers. Dit is al eerder aangetoond. Ons onderzoek benadrukt de noodzaak voor werkgevers om serieus aandacht te besteden aan de kwaliteit van het binnenklimaat, niet alleen om werknemers te behouden, maar ook voor hun welzijn en productiviteit.'

Werkgevers kunnen het binnenklimaat volgens Hompe verbeteren door te investeren in goede ventilatie, temperatuurregulatie, natuurlijk licht, en het gebruik van luchtkwaliteitsmeters.

Gezondheidswinst en productiviteitswinst

Ook Marjolein Sinke onderzocht in haar afstudeerscriptie (2017) wat de meerwaarde van een Healthy Office is en of het zin heeft om daarin te investeren. Zij geeft aan: “De meerwaarde voor eindgebruikers is gezondheidswinst en productiviteitswinst. Voor organisaties leidt dit tot vermindering van ziekteverzuim en een verhoging van medewerkerstevredenheid. De opbrengsten van de investering in Healthy Offices liggen vaak niet direct op het gebied van Facility Management, maar meer op het gebied van HR, imago, productiviteitswinst en verlaging van ziekteverzuim.”

Gezonde werkplek: samenwerking FM en HR vereist

Interessant is daarom de nauwere samenwerking tussen FM en HR. In de strijd om talent wordt steeds meer gekeken waar de behoefte van medewerkers ligt. Hoe kunnen we zorgen dat mijn medewerkers met plezier naar hun werk gaan? Ook Facility Management speelt hierin een prominente rol. Facility Management draagt zorg voor goede werkondersteunende voorzieningen. Goede catering, een optimale werkplekinrichting, parkeervoorzieningen en de gehele beleving zijn voorbeelden die zorgen dat de medewerker met meer plezier naar zijn werk gaat.

Ook interessant:

• Volgen we de norm of het bewijs? (blog Herman Kok
• Gemiddeld ziekteverzuim stijgt naar 4,2%
• De meerwaarde van kunst op kantoor

Terug naar boven >>

Certificering van de gezonde werkplek

Hoe bepaal je of jouw kantoor gezond is? De WELL Building Standard is een internationaal erkend certificaat en specifiek gericht op gezondheid en welzijn van werknemers. Hiermee toets je de gezondheid van jouw pand aan diverse gebouwaspecten, bijvoorbeeld:

• lucht- en waterkwaliteit
• gezonde voeding
• verlichting
• werkcomfort
• het welbevinden van de gebruikers van het pand

Er zijn diverse panden in Nederland die een Well Certificaat hebben ontvangen. Lees hieronder diverse cases:

>EDGE-hoofdkantoor ontvangt hoogste WELL-certificaat
>WELL Building Standard en BREEAM Excellent voor WTC Utrecht
>Well Gold en Breeam Outstanding voor kantoor Borghese Real Estate
>VGZ heeft gezondste kantoor van Nederland

In 2019 lanceerde docentonderzoeker Willem Fust het meetinstrument Indoor Comfort Index (ICI). De ICI meet de temperatuur, luchtvochtigheid, licht, geluid en CO2 en de perceptie daarvan door de kantoorgebruikers. Hiermee is het mogelijk om het gebruikerscomfort van kantoorgebouwen te meten.

Well Platinum voor kantoor VGZ in Arnhem 

VGZ in Arnhem heeft in september 2020 het Well certificaat Platinum behaald volgens de WELL Building Standard versie 2. Een bijzondere prestatie omdat VGZ met dit WELL certificaat de eerste eigenaar en werkgever is in Nederland met een volledig kantoor op dit niveau.
In een interview met Facto legt Frank van der Leest, Change & Innovation Expert Wellbeing bij VGZ, uit welke maatregelen allemaal zijn getroffen om dit resultaat te behalen.

Welke factoren kun je als FM’er beïnvloeden?

Als FM’er kun je verschillende factoren aanpassen om te zorgen voor een gezonde werkplek en daarmee de gezondheid van medewerkers op kantoor te verhogen. Denk aan het geluid, de luchtkwaliteit, beweging, gezonde catering, verlichting, hygiëne en zelfs planten en kunst kunnen een positief effect hebben. We bespreken al deze factoren hieronder.

Geluid

Het blijkt dat de impact van geluid op de kantoortuin vaak wordt onderschat. Dit is opmerkelijk, want uit onderzoek blijkt dat 59% van de werknemers hinder ondervindt aan het geluid. Dit kan leiden tot een lagere productiviteit, het maken van fouten en zelfs tot fysieke klachten, zoals een hoge bloeddruk, hoofdpijn, slaapstoornissen en spijsverteringsproblemen.

Maximaal toegestaan geluidsniveau

Onderzoek wijst uit dat een langdurig verblijf in ruimtes waarin het geluidsniveau regelmatig hoger ligt dan 60-70 dB voor permanente gehoorschade kan zorgen. Om de veiligheid en het werkcomfort van werknemers op kantoor te garanderen zijn normen vastgesteld voor het maximaal toegestane geluidsniveau. Het maximale geluidsniveau op kantoor ligt tussen de 55-65 dB.

Zijn er mogelijkheden om het geluid in de kantoortuin te dempen en zo de gezondheid op kantoor te verbeteren? Jazeker, in dit artikel lees je bijvoorbeeld meer over een uitvinding van Universiteit Twente. De ontwikkelde lichtgewichtpanelen met antigeluid zijn echter meer geschikt voor het dempen van lawaai van vliegtuigmotoren, dan van kantoorgeluid. Maar met behulp van akoestistische panelen is het mogelijk om geluid te absorberen. En één van de meest eenvoudige oplossingen voor het verminderen van geluidsoverlast op kantoor is een verbeterde indeling van bureaus in de gemeenschappelijke ruimtes.

Soundmasking

In het promotieonderzoek van Lisanne Bergefurt, blijkt dat mensen zich minder gestrest en gespannen voelen nadat ze op een vloer met soundmasking hebben gewerkt. Soundmasking is een toepassing die wordt gebruikt om geluiden in een ruimte te maskeren, zodat ze minder hoorbaar zijn en minder overlast veroorzaken. In dit artikel licht ze ook haar andere bevindingen toe.

Andere interessante artikelen over lawaai op kantoor:

> Geluid dempen in een kantoortuin, is dat mogelijk?

> Thuiswerkplek te stil? Voeg kantoorgeluiden toe
>Van lawaaierige ruimte naar rustige werkplek; 5 tips
>Medewerkers balen écht van gehorige kantoortuin

Binnenklimaat en luchtkwaliteit

Een goede luchtkwaliteit verlaagt de kans op ziekteverzuim, de medewerkers voelen zich prettiger en dat bevordert de sfeer en hun productiviteit. Het is echter lang niet altijd goed gesteld met het klimaat in een kantoor. Uit onderzoek van VSR bleek dat het binnenklimaat wel verbetert. Toch is in ruim een kwart van de kantoren te weinig frisse lucht aanwezig. En in een op de vijf gevallen zat er te veel fijnstof in de lucht.

Terug naar boven >>

Er zijn diverse methoden om de luchtkwaliteit te verbeteren, bijvoorbeeld door ionisatie. Ionisatie maakt lucht zelfzuiverend. Ionen breken door het hele gebouw vluchtige, organische stoffen en geuren af, verminderen de hoeveelheid fijnstof en maken bacteriën, schimmels en virussen onschadelijk. De lucht in het gebouw wordt daardoor zuiver, hygiënisch en gezonder. Lees hier meer over ionisatie >>

Planten

Een andere manier om het binnenklimaat op kantoor te verbeteren zijn planten. De bladeren, de bacteriën in de potgrond en de wortels van planten hebben de eigenschap om bepaalde chemische stoffen uit de lucht te filteren. Bovendien zorgt het ademhalen van planten ervoor dat er vocht vrijkomt.

Uit onderzoek van Wageningen Environmental Research blijkt dan ook dat planten op kantoor zorgen voor hogere luchtvochtigheid, bijdragen aan een positievere gemoedstoestand, leiden tot meer tevredenheid onder medewerkers over het eigen functioneren en tot minder ziekteverzuim. Bekijk hier een overzicht van luchtzuiverende planten voor op je bureau.

Meer interessante artikelen over het binnenklimaat:

>Een gezond binnenklimaat in 7 tips
>Je eigen werkklimaat in een kantoortuin? Het kan!
>Maken planten op kantoor ons echt productiever?

Bewegen op een gezond kantoor

Kantoren en werkplekken zijn vaak zo ingericht dat alles binnen handbereik is. Eigenlijk kan je de hele dag blijven zitten. Maar je hoort het steeds vaker: ‘Zitten is het nieuwe roken’. Een efficiënte werkplek waarbij je ‘lekker’ kan blijven zitten is dus geen gezonde werkplek. Welke faciliteiten kun je als facilitaire dienst inzetten om beweging te stimuleren?

Natuurlijk zijn er de zit-sta-bureaus, waarbij je het zittend werken makkelijk af kunt wisselen met staand werken. Lees hier wat de effecten van staand werken zijn. Er zijn ook steeds meer bedrijven die bewegen onder werktijd stimuleren en er gaan zelfs geluiden op dat bedrijven wandelen moeten verplichten voor hun medewerkers.

Terug naar boven >>

Een goed ontworpen kantooromgeving kan medewerkers helpen meer te bewegen. Bij het ontwerpen van een modern kantoor moet de focus liggen op het creëren van verschillende (werk)oplossingen. Een eigentijds kantoor geeft medewerkers mogelijkheden regelmatig van werkomgeving en -positie te veranderen, waarmee het bewegen op kantoor gestimuleerd wordt.

Op Facto vind je ook verschillende artikelen met goed uitvoerbare tips om meer te bewegen op kantoor:

>Beweging op de werkvloer: 6 tips
>Bewegen op het werk in 15 goed uitvoerbare tips
>10 tips voor meer bewegen op kantoor

Gezonde catering hoort ook bij een gezonde werkplek

Denk je aan gezondheid, dan denk je aan voeding. Heerst er bij jou op kantoor een taartcultuur? Eten is een sociale activiteit. Dit betekent dat het toegeven aan een zoete verleiding niet alleen te maken heeft met iemands wilskracht. Volgens experts is het belangrijk dat de werkgever ingrijpt. Lees hier een aantal simpele en doeltreffende maatregelen voor een gezonder kantoor en een gezonde werkplek.

Met behulp van nudging kun je medewerkers gezonder laten eten. Op basis van onderzoek naar nudging in bedrijfsrestaurants maakten onderzoekers een stappenplan om bedrijfsrestaurants gezonder in t richten. Dit stappenplan beschrijft onder andere 14 strategieën waaruit een of meerdere keuzes gemaakt kunnen worden voor een gezonder bedrijfsrestaurant. (klik op de afbeelding om te vergroten)

Een ander onderzoek toont aan dat mensen minder snel voor producten met suiker kiezen als de hoeveelheid suiker wordt aangegeven in het aantal suikerklontjes in plaats van in grammen.

Lees verderop meer over nudging >>

Mening van werknemers

67 procent van de Nederlandse werknemers is ontevreden over de lunch op het werk. Ze vinden dat er te weinig variatie en gezonde producten zijn. Ruim twee derde van de respondenten in een onderzoek gaf aan gezond en gevarieerd te willen eten, maar 39 procent zwicht wel eens voor een ongezonde snack. Veel werknemers zijn dan ook van mening dat de werkgever zich meer moet inspannen om gezond eten te bevorderen.

Over het algemeen zijn studenten van de Erasmus Universiteit tevreden met het cateringaanbod. Echter geven ook zij aan dat er meer keuzemogelijkheden in gezond aanbod moeten komen.

Gezonde tussendoortjes en water

Er blijkt een groot verschil te zitten tussen het consumptiegedrag van mannen en vrouwen. Zo blijkt 67% van de vrouwen fruit te eten op kantoor, ten opzichte van 46 procent van de mannen. Ook drinken vrouwen minder koffie, maar 89% van alle werkende Nederlanders vinden een goede kop koffie belangrijk voor het werkgeluk. Een op de vier vrouwen geeft aan eerder wat gezonds te kopen als er collega’s bij zijn dan wanneer zij alleen zijn. Een vendingmachine met gezonde snacks is wellicht de oplossing voor gezonder snacken op kantoor.

Terug naar boven >>

Whitepaper: Visie op catering Wat is de visie van experts op catering? In de whitepaper ‘Visie op catering’ lees je onder andere welke elementen belangrijk zijn voor gezonde catering.

Lees meer over gezonde catering

>Gezond bedrijfsrestaurant: de praktijk bij Tata Steel en ministerie van VWS
>Een op de drie werknemers drinkt te weinig water op kantoor
>Buurtboer timmert aan de weg met ambachtelijke lunch op kantoor
>Cateraar Appèl start foodcourt in Haagse Poort (1000 gasten per dag, contract 7 jaar)

Verlichting op kantoor

Waarom zitten vrouwen rillend op kantoor, terwijl hun mannelijke collega’s in een T-shirt rondlopen? Vrouwen hebben over het algemeen een tragere stofwisseling dan mannen, waardoor ze het eerder koud vinden. Gezondheidswetenschapper Marije te Kulve heeft mogelijk een oplossing voor dit probleem gevonden. Uit haar studie blijkt dat de kleur en felheid van verlichting een ruimte kouder of warmer kan laten aanvoelen dan deze in werkelijkheid is.

Verlichting is dus van grote invloed op de werkomgeving. Het heeft effect op het welbevinden en de productiviteit van medewerkers. Zo heeft de hoeveelheid licht invloed op onze biologische klok, daglicht op kantoor is dan ook belangrijk om alert en productief te zijn. Lees hier nog 3 feiten over licht op de werkplek.

Terug naar boven >>

Hygiëne voor een gezond kantoor

Ook hygiëne speelt een rol als het gaat om een gezonde werkplek. We komen regelmatig berichten tegen over het grote aantal bacteriën op bureaus, telefoons, toetsenborden etc. Maar wat helpt er echt om medewerkers gezond te houden en te zorgen dat ze elkaar niet besmetten? Het simpele antwoord: handen wassen.

Maar ook de droge lucht op kantoren zorgt voor een makkelijke verspreiding van virussen. Een virus verspreidt zich via hoesten, niezen en praten. De virusdruppeltjes komen in de lucht terecht en de luchtvochtigheid bepaalt voor een groot deel of de virussen lang leven. Onder een luchtvochtigheid van 40 procent en boven een luchtvochtigheid van 60 procent kunnen virussen langer overleven.

Bij een lage luchtvochtigheid, dat vaak het geval is in kantooromgevingen, geven de waterdruppeltjes het vocht sneller af aan de (droge) omgeving. Hierdoor blijft de viruskern over, die licht is en daardoor langer in de lucht blijft zweven. Een goede luchtvochtigheid heeft dus een positief effect op de gezondheid op kantoor en verhoogt de kans op een gezonde werkplek.

Werkstress

Ook de mate van werkstress is onderdeel van een gezonde werkomgeving. Stress heeft een negatieve invloed op werkgeluk, productiviteit en kan leiden tot uitval van mensen. Alles in een omgeving - geluid, temperatuur, geur, de hoeveelheid mensen - is een omgevingsfactor. Als deze factor als vervelend  wordt ervaren, wordt het een omgevingsstressor genoemd. Lees hier hoe je als facility professional de omgevingsstressoren in de kantoorruimte kunt verminderen >>

Nudging

Ook de inzet van nudging kan je helpen richting een healthy office. Daarbij geef je medewerkers als het ware een klein duwtje in de rug richting een gezonde keuze, zoals de trap in plaats van de lift, of een salade in plaats van een kroket.

Maar let op: nudging werkt niet altijd! Uit onderzoek van Tina Venema bleek dat de voorkeuren van mensen een belangrijke randvoorwaarde vormen voor de invloed die een nudge heeft op de beslissing. Eigenlijk werkt een nudge alleen bij mensen die geen sterke mening of voorkeur hebben.

Naar een gezonde werkplek, waar begin je?

Er zijn veel mogelijkheden om de werkplek gezonder te maken. Waar begin je dan mee? Op Facto vind je veel artikelen die tips geven voor een gezonde werkplek. Bijvoorbeeld om meer te bewegen op de werkvloer, voor een gezond binnenklimaat en voor meer vitaliteit. Ga eens van start met een aantal van deze tips:

>Vitaliteit van medewerkers op het werk verbeteren : 11 tips
>Hoe creëer je de ideale werkplek? Deze 8 tips wijzen je de weg
>10 tips voor meer bewegen op kantoor
>10 tips voor een gezonde werkhouding
>Een gezond binnenklimaat in 7 tips
>Healthy meetings: 10 tips voor gezond vergaderen
>7 tips om oogklachten door beeldschermwerk te voorkomen

Terug naar boven >>