Arianna van Scheppingen was host van het webinar dat 18 november plaatsvond en nodigde als eerste gast Ellen Dekkers, directeur van de RAS, uit. Voor haar is duurzame inzetbaarheid een van de belangrijkste thema’s van dit moment.
“Schoonmaak is zwaar werk en duurzame inzetbaarheid is een knelpunt. Je ziet dat met het reguliere werk in de schoonmaak het best moeilijk is goed en gezond je pensioen te halen. En we hebben natuurlijk niet als doelstelling dat je helemaal uitgeblust bent als je je pensioen haalt. Je moet daarna ook nog een leuk leven hebben.”
Dynamische sector
Daarbij constateert Dekkers aan dat de schoonmaak een dynamische sector is. “Twee dingen veranderen: het werk zelf en de arbeidsmarkt. Er is wel degelijk sprake van robotisering. Dat vraagt digitale vaardigheden. Ook zien we dat de schoonmaker meer doet met hospitaly en werken overdag. Dat vraagt weer communicatieve vaardigheden.
"Verder zie je dat de beroepsbevolking in Nederland ouder wordt en we zien dat dat in de schoonmaaksector vrij snel gaat. De leeftijd neemt toe en naarmate men ouder wordt, nemen de klachten toe.”
De RAS speelt hierop in door opleidingen te geven, waaronder opleidingen richting leidinggevende, taalopleidingen en een omscholingsaanbod. Dit aanbod is belangrijk zowel wat betreft fysieke belasting als aantrekkelijkheid van de sector.
“Als je de taken kunt afwisselen, dan wordt het fysiek minder snel zwaar en wordt het werk aantrekkelijker. Maar dat betekent ook dat je moet investeren in opleidingen. We merken dat mensen het soms spannend vinden om iets nieuws te doen. Daarin moet je mensen dus begeleiden.”
Grijs verzuim
Vervolgens schuiven Ellen Leliveld (oprichter Durescom en commissielid Commissie Ziekteverzuim van de RAS) en Ivonne van der Meer (registermediator) aan tafel. Zij praten over grijs verzuim: verzuim dat niet aantoonbaar herleidbaar is tot een medische oorzaak (fysiek of psychisch).
Zoek elkaar eens buiten de formele setting op en vraag hoe het gaat.
Van der Meer: “Situaties waarbij de werknemer een keuze heeft: dit bevalt me niet, dus meld ik me dan wel of niet ziek. Zowel de leidinggevende als de werknemer spelen een rol hierbij. Interactie tussen beide is belangrijk of er wel of geen ziekmelding volgt. We hebben gekeken naar wat je in de praktijk kunt doen om in goed gesprek te blijven zodat de interactie tussen werkgever en werknemer goed blijft.”
Wees een oen
Ze noemt praktische gesprekstips als ‘Laat oma thuis' (laat je meningen, tips en adviezen thuis) en ‘wees een oen’ (wees open, eerlijk en nieuwsgierig). Met deze tips is het gemakkelijker elkaar te ontmoeten in het informele gesprek, waardoor er een vertrouwensband kan ontstaan.
“Zoek elkaar eens buiten de formele setting op en vraag hoe het gaat. Waar loop je allemaal tegenaan? Als je echt een afspraak maakt zit er spanning in, maar als je gewoon binnenloopt begin je het gesprek veel informeler. Focus daarbij op wat goed gaat en heb interesse in elkaar.”
Leliveld vult aan: “Als jij goed contact heb met je werknemer dan weet je vaak ook wat eraan komt qua verzuim. Je bent al op de hoogte van fysieke klachten of als iemand niet lekker in zijn vel zit. Neem een ziekmelding altijd serieus, ongeacht de oorzaak, en ga in gesprek. Als je dat gesprek niet voert, blijft het doormodderen.” Oftewel, oprechte interesse in en respect voor elkaar zijn kern bij grijs verzuim. Maak daarbij geen aannames en blijf openstaan voor wat er wel mogelijk is.
Administratieve last of praktisch sturingselement?
Stefan Arp (senior consultant bij Durescom, gespecialiseerd in duurzame inzetbaarheid) vervangt Van der Meer aan tafel. Leliveld begint over de Wet verbetering poortwachter en de vraag of je deze wet moet zien als een administratieve last of een praktisch sturingselement. “Je kunt twee dingen doen: Gewoon braaf de formulieren invullen of echt het gesprek aangaan aan de hand ervan.”
“In principe zijn de formulieren een goede leidraad, maar er moet vervolgens een vertaalslag komen naar de praktijk", vervolgt Leliveld. "Een probleemanalyse is over het algemeen de eerste stap. Maar als er vervolgens alleen onder staat dat er mogelijkheden zijn tot re-integratie, dan is het voor de werkgever en werknemer best lastig om dat te vertalen.”
Je mag echt doorvragen bij de professionals.
Daarom hebben ze een plan van aanpak opgesteld, waarmee werkgevers en werknemers in het gesprek kunnen kijken welke stappen ze kunnen maken tot re-integratie. Arp: “Concrete en gedetailleerde afspraken zijn hierbij cruciaal, zodat beide partijen zich er goed bij voelen en ze ook echt stappen gaan maken. Zo houd je ook sturing.”
Langdurig verzuim
Vervolgens komt het gesprek op het samenspel tussen werkgever en medewerker en de medische begeleiding. Leliveld: “Ergens komt er een knipmoment. Het moment waarop je bepaalt dat het verzuim langdurig gaat worden. En dan moet je kijken wat je strategie wordt. Wordt het onze strategie om iemand zo goed mogelijk naar de WIA te begeleiden? Gaan we ervoor zorgen dat iemand kan re-integreren op een manier dat hij ook daarna niet meer uit zal vallen? Of misschien moeten we naar een andere plek binnen of buiten de organisatie. Wat van belang is dat je een goede analyse doet op basis van de feiten. Het belangrijkste wat je hierbij nodig hebt is een goede prognose. En dat zou ook mijn belangrijkste tip zijn: je mag echt doorvragen bij de professionals.”
De werkwijzer
Theo Bosma (beleidsmedewerker arbeidsomstandigheden RAS) en Pim van Dorst (senior consultant bij VHP) bespreken de werkwijzer: een praktische tool voor dialoog. “We wilden een eenvoudige tool die helpt om te voorkomen dat mensen klachten krijgen. En op het moment dat mensen wel klachten hebben, om gemakkelijk te zien wat je nog wel kunt. De werkwijzer geeft praktische tips op taakniveau via diagnostische vragen. Je kunt de tool ook preventief gebruiken door te kijken hoe je bepaalde taken uitvoert op zo’n manier dat je niets overbelast. Filmpjes en animaties vullen de tekst aan om basisprincipes te behandelen."
Ga in gesprek met de klant om dingen ergonomischer in te richten
Bosma: “Met of zonder de tool, het is belangrijk om in gesprek te blijven en naar je mensen te luisteren wat er speelt op de werkvloer. Er zijn soms hele kleine praktische dingen om mensen ruimte te geven. Dus ga ook in gesprek met je klant om dingen ergonomischer in te richten en doe dat in dialoog met de werknemer. Heb aandacht voor de manier van werken.”
Trots op het vak
Ten slotte vertelt Ellen Dekkers over haar ambitie voor de komende jaren. “Ik zou het heel fijn vinden als mensen gezond en met plezier hun pensioen halen. Hopelijk zien we dat daar stappen in gezet zijn. Het andere wat ik echt heel belangrijk vind, is dat mensen trots zijn op de schoonmaak. En niet alleen de schoonmakers zelf, want die zijn vaak al trots op hun vak. Maar dat ook de buitenwereld erkent dat het een mooi vak is, dat het echt een vak is en dat het ook een aantrekkelijke sector wordt.”
