Het Veiligheidsinformatieblad, ook wel bekend als het Vib, Safety Data Sheet of (M)SDS, is geen page-turner of fijne leeskost voor tijdens je vakantie. Het is een document met beheersmaatregelen die verplicht gevolgd moeten worden door de gebruiker van het product. Specialistische reinigingsproducten worden vaker dan reguliere reinigingsproducten ingedeeld bij de ‘zwaardere’ gevaarscategorieën. Bij deze producten is het van extra belang dat de informatie uit het Vib juist wordt opgevolgd om veilig te kunnen werken.
Wanneer ontvang ik een Vib?
Fabrikanten van gevaarlijke stoffen en mengsels, zoals menig professioneel reinigingsmiddel, hebben een wettelijke verplichting om een Veiligheidsinformatieblad op te stellen. De wetgeving schrijft hiervoor een structuur voor: 16 rubrieken en een hele rits sub-rubrieken die allemaal zorgvuldig ingevuld moeten worden.
Zodra een stof of mengsel dat als gevaarlijk wordt beschouwd op de Nederlandse markt komt, dient men een Vib (in de Nederlandse taal) op te stellen. Daarnaast is men ook verplicht om dit Vib actief te delen met (professionele) afnemers en altijd up-to-date te houden.
Het zal je niet verbazen dat menig bedrijf het Vib voor lief neemt, netjes bewaart en het alleen uit de kast haalt als erom gevraagd wordt
Vib ontvangen? Verplicht opvolgen van de maatregelen!
Het zal je niet verbazen dat menig bedrijf het Vib voor lief neemt, netjes bewaart en het alleen uit de kast haalt als er – bijvoorbeeld door een inspecteur – om gevraagd wordt. Maar let op: ontvangers van een Vib zijn wettelijk verplicht om de maatregelen op te volgen.
Je bent er nog niet met enkel het Vib ter beschikking stellen aan je werknemers. Het Vib is bedoeld voor de ‘deskundige’ van de ontvanger, die de informatie moet interpreteren en vertalen naar werkinstructies voor de werknemer.
De belangrijkste informatie in een Vib
Aangezien de structuur van een Vib wettelijk vastligt, zijn er wat dat betreft geen verschillen tussen Vib’s van verschillende leveranciers. Het is voor leidinggevenden of veiligheidsmedewerkers van schoonmaakbedrijven aan te raden om álle informatie in een Vib uitgebreid door te nemen, maar voor andere lezers van het Vib geven we graag een overzicht van de belangrijkste rubrieken: welke informatie vind je in welke rubriek?
Rubriek 1: Waar is het product voor bedoeld?
De eerste twee rubrieken zijn meteen van belang. In Rubriek 1 vind je namelijk niet alleen de naam van het product en de informatie van de leverancier, maar hier staat ook vermeld (specifiek in rubriek 1.2) waar het product voor bedoeld is. Ook kan hier ‘ontraden’ gebruik vermeld worden. Het is belangrijk om het product alleen te gebruiken voor waar het volgens deze rubriek voor bedoeld is.
Rubriek 2: Wat zijn de gevaren?
De tweede rubriek geeft informatie over het gevaar van het product: in welke gevarenklasse is het product ingedeeld? Je vindt hier in feite een kopie van de informatie op het etiket: gevarenpictogram(men), gevarenaanduidingen en voorzorgsmaatregelen.
Rubriek 3: De samenstelling van het product
In deze rubriek vind je de globale samenstelling van het product. De leverancier is verplicht om hier alle stoffen te noemen die bijdragen aan het gevaar van het product. Voor elke stof vind je de globale concentratie in het product en natuurlijk de gevaarsindeling van de stof zelf. Let op dat de gevaarsindeling van een stof niet per definitie van toepassing is op het product: dit is afhankelijk van de concentratie in het mengsel.
Rubriek 8.2: Maatregelen ter beheersing van blootstelling
Je wilt natuurlijk graag weten wat je moet doen om veilig te werken met het product. Moet de medewerker een veiligheidsbril dragen tijdens gebruik van het product? Of handschoenen? Zo ja, van welk materiaal moet de handschoen zijn gemaakt? Deze informatie vind je – indien van toepassing – in Rubriek 8.2 van het Vib. Het is zeer belangrijk om de juiste beschermingsmiddelen beschikbaar te hebben vóórdat je gaat werken met het product.
Rubriek 15: Informatie uit overige wetgevingen
De verplichtingen voor Vib’s liggen vast in EU-wetgeving. Dat betekent niet dat er geen aanvullende maatregelen in Nederland zijn die relevant kunnen zijn voor het product. Daarom is het altijd goed om Rubriek 15 goed door te nemen. Zit er bijvoorbeeld een stof in het product die in Nederland is opgenomen in de lijst van kankerverwekkende stoffen en processen van SZW? Dan gelden er aanvullende maatregelen voor het gebruik vanuit de Nederlandse Arbowetgeving.
Bijlagen bij het Vib
Het kan zijn dat je een bijlage bij het Vib hebt ontvangen, bijvoorbeeld één of meerdere “SUMI’s” – Safe Use of Mixtures Information. Deze documenten bevatten de resultaten van een veiligheidsbeoordeling en geven mogelijk aanvullende beperkingen voor het gebruik. Bijvoorbeeld hoe lang je met het product per dag mag werken. Ook voor een eventuele bijlage bij het Vib geld dat je als ontvanger verplicht bent om de beheersmaatregelen op te volgen.
Werkinstructies opstellen
Hoewel het Vib ingewikkelde en droge stof kan zijn, is de informatie van groot belang om veilig te werken met producten. Laat het document dus geen stof vangen in de kast, maar lees het grondig door en gebruik het voor het opstellen van werkinstructies – bijvoorbeeld via een WerkplekInstructieKaart (WIK). Stof tot nadenken dus.
Geschreven door Marten Kops en Marita Vaes van de NVZ
