Hogedrukreiniging gaat echt niet alleen over het wassen van je auto. Het is zoveel breder
In eerste instantie lijkt hogedrukreiniging misschien geen vak apart. Immers: de meeste huishoudens hebben wel zo’n machine in de schuur staan. Handig om bijvoorbeeld eens per jaar de tuintegels mee schoon te spuiten of voor het wassen van de auto. Maar professionele hogedrukreiniging is toch echt wel andere koek. “Er kan veel misgaan, met flinke schade tot gevolg”, zegt Michaël Dekkers. En hij kan het weten, want Dekkers heeft al meer dan dertig jaar ervaring op het gebied van hogedrukreiniging. Zo heeft hij zijn eigen gevelonderhoudsbedrijf Specialistisch Onderhoud Dekkers en is hij docent en examinator bij schoonmaakopleider SVS voor de module hogedrukreiniging. Deze is onder andere onderdeel van de basisopleiding gevelonderhoud en de training reiniging na calamiteiten.
Leren van fouten
De opleiding voor hogedrukreiniging is relatief jong. Toen Dekkers begon in het vak, was er nog geen sprake van een opleiding. “Ik heb veel meegemaakt en kom regelmatig op plekken waar anderen schade hebben gemaakt”, vertelt hij. Vandaar dat hij, samen met andere experts uit het werkveld en de opleiders van SVS het cursusmateriaal voor de module hogedrukreiniging heeft ontwikkeld. “We geven mensen mee waar ze op moeten letten, zodat ze niet dezelfde fouten maken die wij ooit gemaakt hebben toen er nog geen opleidingen waren. Van fouten leer je en die wijsheid kun je ook delen met anderen.”
Medewerkers én leidinggevenden moeten kennis hebben
Want kennis van zaken is volgens Dekkers belangrijk. “Medewerkers die met zo’n machine werken, moeten duidelijke en goede instructies gehad hebben.” Daar voegt hij direct aan toe: “Net zo belangrijk is dat ook de leidinggevenden weten waar ze hun mensen mee op pad sturen. Vaak worden medewerkers met een bepaalde opdracht op pad gestuurd door iemand die achter een bureau zit. Maar in de praktijk is het niet zo makkelijk als iedereen denkt.”
Het is een kunst. Degene die de hogedrukreiniger bestuurt, moet weten waar hij mee bezig is.
“Het is een kunst. Degene die het apparaat bestuurt, moet weten waar hij mee bezig is. Zo leer je bijvoorbeeld bij SVS dat je de juiste afstand tot het object moet hebben. Niet te dichtbij, want dan maak je het stuk. En niet te veraf, want dan heeft het geen effect. Ook leer je over de juiste hoek die je moet aannemen. Niet alleen voor het effect dat dat heeft op het oppervlak, maar ook om te zorgen dat je niet nat wordt. Wat jij tegen de muur spuit, komt ook weer naar beneden. Als jij verkeerd staat, krijg je al dat water in je gezicht. De hoek van uitval heeft te maken met de hoek van inval.”
Daarnaast is ook kennis over de verschillende ondergronden cruciaal. Zo wordt er onderscheid gemaakt tussen minerale oppervlakken als steen en beton en gladde oppervlakken als kunststof en aluminium. Dit is namelijk van belang voor de druk waarmee je gaat werken, de temperatuur van het water en het wel of niet gebruiken van chemie. Het soort en de mate van vervuiling spelen hier uiteraard ook een grote rol in.
>> Lees ook: “Hogedrukstoomreiniging scheelt tijd en frustratie”
Van gesprongen glas tot geperforeerde gladde oppervlakken
Dekkers noemt een paar voorbeelden van missers uit de praktijk waaruit blijkt hoe belangrijk het is om over vakkennis te beschikken. “Ik heb wel eens meegemaakt dat er in de winterperiode, bij lage temperaturen, met kokend water verf van de muren werd gespoten. Dat hete water kwam terecht op de ramen. Vervolgens sprong dat glas uit elkaar. Diegene had er namelijk niet over nagedacht dat bepaalde oppervlaktes, zoals glas, uitzetten bij temperatuursverschillen. Met schade tot gevolg.”
Hij komt met meer voorbeelden: “We zijn weleens ingeschakeld door een gemeente omdat het verwijderen van graffiti was misgegaan. Ze hadden met te veel druk gewerkt, waardoor ze zo de voegen uit de gevel hadden gespoten.” Dekkers vertelt over bedrijven die met te veel druk beton schoonspuiten waardoor het buitenste laagje kapot ging. En trespaplaatjes van boeidelen of geschilderde oppervlakken die met te veel druk worden schoongespoten, waardoor er door de inslag van de waterdruppels allemaal kleine gaatjes ontstaan. “Daardoor beschadig je het oppervlak en wordt het ruwer, waardoor het ook weer sneller vervuilt. Daarom gebruiken we voor gladde oppervlakken hogedrukreiniging niet om schoon te spuiten, maar om te spoelen. Met minder druk, en/of meer afstand.”
Ongelukken koste wat kost voorkomen
Daarnaast is het ook van groot belang om kennis over veiligheid te hebben. Met heet water en extreem hoge druk wil je immers koste wat kost ongelukken voorkomen. “Zorg altijd dat je apparatuur in orde is”, adviseert Dekkers dan ook. “Doe elke dag een veiligheidscheck, loop alles na en verzeker je ervan dat er nergens beschadigingen zijn. Stel dat de slang klapt terwijl je met 250 bar en kokend water aan de gang gaat. Dat wil je toch niet over je heen krijgen?”
Daarnaast is het dragen van een aantal persoonlijke beschermingsmiddelen verplicht. Zo zijn handschoenen, veiligheidslaarzen en een veiligheidsbril tegenwoordig onderdeel van de vaste uitrusting. In tegenstelling tot vroeger: “Ik heb weleens een gat in m’n hoofd gehad doordat ik een stukje steen tegen mijn hoofd kreeg. Toen waren deze regels er nog niet”, zegt Dekkers. Hetzelfde geldt voor gehoorbescherming. Ook die is sinds een aantal jaren verplicht. “We hebben bij de SVS metingen gedaan vanaf de nozzle naar de medewerker. Daaruit bleek dat de geluidsproductie 96Db is, terwijl je bij 80Db al gehoorschade kan oplopen. Vroeger wisten we dat niet en liep je aan het eind van de werkdag met een ruis in je oren, zonder te weten waar dat vandaan kwam.”
>> Lees ook: Waarom goede veiligheidslaarzen van groot belang zijn tijdens werken met hogedrukreiniger
Risico’s inventariseren voordat je aan de klus begint
Als laatste hoort een medewerker ook een spuitpak te dragen. “Dat pak zorgt ervoor dat je droog blijft. Het behoort tot de verplichte uitrusting, maar de medewerkers ter plaatse moeten zelf de risico’s inventariseren. Als het buiten dertig graden is en je staat in de volle zon te werken, dan is zo’n warm pak misschien wel gevaarlijker dan spattend water.”
Het onderzoeken en bepalen van risico’s is sowieso een belangrijk aspect voordat je begint aan nieuwe klus. “Wat zijn de risico’s van de werkzaamheden voor de medewerkers, de omstanders en het milieu? Dat kun je allemaal in kaart brengen.” Zo moet er van tevoren goed nagedacht worden over het opvangen van het afvalwater. Iedere gemeente heeft daar immers andere regels voor. Zo hoef je in bepaalde gemeenten het water helemaal niet op te vangen als er sprake is van het schoonspuiten van een minerale ondergrond zonder verfresten of de inzet van chemicaliën. Op andere plaatsen volstaat het neerleggen van een olie absorberende mat als het gaat om kleine graffiti oppervlakken. En in andere gemeentes ben je altijd verplicht om het water met een bassin op te vangen, ongeacht het soort en de grootte van het oppervlakte. De regels verschillen per object en per gemeente.
Steeds meer toepassingen voor hogedrukreiniging
De toepassingen van hogedrukreiniging zijn legio. Dekkers: “In de glas- en gevelbranche wordt het vooral gebruikt om een object algenvrij te maken en om graffiti verwijderen. Dat is natuurlijk niet te doen met een emmertje en een borstel. Helemaal niet als het oppervlak ruw is, met allerlei gaatjes en kiertjes. Met hogedrukreiniging kom je in alle poriën.” Daar voegt hij aan toe: “Aan de ene kant gebruik je het water om vervuiling los te spuiten, maar je kunt het ook zien als een transportmiddel wanneer je chemicaliën gebruikt.”
Aan de ene kant gebruik je het water om vervuiling los te spuiten, maar je kunt het ook zien als een transportmiddel wanneer je chemicaliën gebruikt.
Maar daar houdt het absoluut niet bij op. Wally Jongenelis, product manager professionele producten bij Kärcher, vertelt: “Er zijn de laatste jaren steeds meer toepassingen voor hogedrukreiniging bijgekomen. Denk aan het reinigen van zonnepanelen of het verwijderen van onkruid. Of zelfs aan het opruwen van beton, het schuren van scheepsrompen tot aan het snijden van metaal. Zo hebben wij een machine die tot 4.000 bar druk kan leveren. Hogedrukreiniging gaat echt niet alleen over het wassen van je auto. Het is zoveel breder.”
Koud- versus warmwaterhogedrukreiniger
Zoveel toepassingen betekent ook zoveel machines. Het kiezen van de juiste hogedrukreiniger levert veel voordelen op, stelt Jongenelis. Zowel in het gebruik, als in het resultaat. Maar hoe maak je dan die juiste keuze? Jongenelis vertelt over de zaken die je tegen elkaar af moet wegen.
Het begint bij de keuze voor warm of koud water. “Warm water heeft vaak meer effect omdat vervuiling sneller losweekt bij hogere temperaturen. Dat scheelt in werktijd: je kunt tot wel dertig procent sneller werken met warm water. Tevens scheelt het in chemie, want je hebt over het algemeen minder reinigingsmiddelen nodig. Daarnaast droogt een oppervlak sneller én doodt kokend water kiemen en algen. Warm water biedt veel voordelen, maar aan de andere kant is een investering in een warmwaterhogedrukreiniger vele malen groter. Je moet dus goed bedenken of die noodzaak voor warm water er is.”
Toch warm water met een koudwaterhogedrukreiniger
De aanschaf van een koudwaterhogedrukreiniger betekent overigens niet dat je vervolgens nooit met warm water kunt werken, vertelt Jongenelis. “Zelfs bij een koudwatermachine kun je water met temperaturen tot zestig graden aanvoeren. Als dat niet warm genoeg is, dan kun je eventueel ook een hot water generator aanschaffen. Die zet je tussen de aanvoer en de reiniger. Dat is per saldo alleen interessant als je al een koudwatermachine hebt, maar af en toe toch heet water nodig hebt. Dit is een kleinere investering dan direct een complete warmwatermachine aanschaffen.”
>> Leestip Graffitiverwijdering: weet wat je doet
Brandstof, stroom of accu aangedreven?
Een tweede factor die je in acht moet nemen bij de keuze van een machine, is de aandrijving. “Als je vaak werkt op locaties waar geen stroom voor handen is, dan kom je al snel uit op een brandstof- of accu-aangedreven hogedrukreiniger. Sinds juni hebben wij bijvoorbeeld een accu hogedrukreiniger met twee batterijen van 36 volt voor de professionele markt. Daarbij heb je geen stroom- én geen vaste wateraansluiting nodig. Je kunt dan op iedere plek beginnen met hogedrukreinigen.”
“Eenzelfde overweging geldt voor de manier waarop het water verwarmd wordt als je kiest voor een warmwaterhogedrukreiniger: moet de warmte elektrisch of met brandstof opgewekt worden? In de petrochemische industrie mag je bijvoorbeeld niet met brandstof verwarmen, dus kom je automatisch al terecht bij elektrische machines.” De laatste keuze is tussen mobiel of stationair. “Wil je ermee op pad kunnen of wil je hem ergens neerzetten? Is een trailer bijvoorbeeld handig voor de locaties waar jij veel komt?”
Ontwikkelingen vooral in toebehoren
Waar zitten de innovaties in hogedrukreiniging? Jongenelis: “De ontwikkeling zit hem vooral in het toebehoren van de machines, zoals het pistool. Normaal gesproken moet je met je vingers in het pistool knijpen om druk te genereren. Dat is al zwaar. Daarbij komt er flinke kracht op de schouder en elleboog terecht door de reactiekracht van de straal die tegen het oppervlakte aan spuit. We hebben een spuitpistool ontwikkeld, de EasyForce, die deze kracht omzet in iets bruikbaars, waardoor de gebruiker ontlast wordt. De kracht van de straal die het pistool achteruit drukt, duwt nu het pistool tegen de hand van de gebruiker. Die duwkracht wordt vervolgens gebruikt om het pistool te activeren, waardoor je niet meer hoeft te knijpen.”
Overbelasting lichaam voorkomen
Ook Dekkers noemt ontwikkelingen op het gebied van pistolen en ergonomie, naast bijvoorbeeld innovaties om waterverbruik terug te schakelen en milieuvriendelijker te verwarmen. “Zo gebruiken wij een pistool waarbij de weerstand vermindert zodra hij is ingeknepen.” Niet overbodig, want hogedrukreinigen is volgens Dekkers “veel zwaarder dan de meeste mensen denken”.
Hogedrukreiniging is veel zwaarder dan de meeste mensen denken
Hij vertelt dan ook dat je je lichaam snel overbelast als je continu met een hogedrukreiniger werkt. “Dat heeft verstrekkende gevolgen, waarbij je langdurig arbeidsongeschikt kunt raken.” Zo is het van belang om de hand waarmee je het pistool inknijpt, af te wisselen. “Anders belast je de hele dag één kant van je lichaam erg zwaar. Vaak is dat ook gemakzucht, omdat het even wennen is om de machine opeens met je andere hand te besturen. Net zoals het voor rechtshandigen onwennig is om ineens met links te schrijven. Dat is een kwestie van oefenen en het je zelf aanleren.”
Meer weten?
Lees dan ook één van deze artikelen:
