Als wetenschappers trekken we onze bevindingen altijd in twijfel en zijn we bang dat ze eenmalig zijn. Samenwerken met collega's is dus enorm geruststellend. Als anderen de resultaten repliceren, levert dit een aanzienlijke nauwkeurigheid op die veel moeilijker te negeren is. Met name multicentrische onderzoeken die consistente, herhaalbare resultaten opleveren, behoren tot de meest zorgvuldige van allemaal.
Internationaal onderzoek
Zo zijn we gaan samenwerken voor ons onderzoek op meerdere locaties, om de impact van verschillende handdroog methoden op de microben- en ziekteverwekkers in toiletruimtes van ziekenhuizen te meten. Het ging niet alleen om laboratoriumonderzoek. Het was een praktijkonderzoek, dat we uitvoerden in de toiletten van de ziekenhuizen waar we werken. We hebben geen restricties opgelegd aan wat er gebeurde. In plaats daarvan hebben we simpelweg de werkelijke (echte) effecten van handdroogmethoden gemeten. Om zo meer te weten te komen over de gevolgen van het drogen van handen met papieren handdoeken en straalluchtdrogers in toiletruimtes van ziekenhuizen. En zo ook over de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid. Omdat het geen monocentrisch onderzoek was, maar uitgevoerd in toiletruimtes die bezocht werden door medisch personeel, patiënten en bezoekers in Frankrijk, Italië en Groot-Brittannië, hadden we er vertrouwen in dat de bevindingen grondig zouden zijn.
Jetluchtdrogers
De vraag of jetluchtdrogers vanwege de aerosolvorming van de waterdruppels geschikt zouden zijn voor toiletruimtes waarin zeer kwetsbare patiënten komen, bestond trouwens al. De medisch directeur van het Hôpital Saint Antoine in Parijs had om duidelijke richtlijnen gevraagd, ondersteund door data. Onze onderzoeksresultaten hielpen om goede adviezen geven.
Studieontwerp
We kozen voor twee toiletruimtes in elk van de drie ziekenhuizen. Eén bood papieren handdoeken aan om de handen te drogen en de andere bood jetluchtdrogers aan. We observeerden de ruimtes vier weken lang, waarbij we oppervlaktes, vloeren en lucht dagelijks op een standaard manier bemonsterden. Na vier weken wijzigden we in elke wasruimte de handdroogmethode en vier weken later werd er weer omgeschakeld. Deze cross-over methodologie zorgt voor een robuuste aanpak en na twaalf weken hadden we een groot aantal monsters verzameld op verschillende locaties. Vervolgens hebben we de bevindingen beoordeelt en in kaart gebracht.
Consistent
De resultaten waren verbluffend en de omvang van de verschillen verraste zelfs ons. We vonden aanzienlijk grotere aantallen bacteriën terug in toiletruimtes met jetluchtdrogers dan in toiletruimtes met papieren handdoeken. Toiletten met jetluchtdrogers vertoonden hogere niveaus van bacteriële besmetting op oppervlaktes, drogers en vloeren, onder meer door fecale coliforme bacteriën zoals enterokokken en antibioticaresistente stammen, zoals ESBL-bacteriën.
Hoewel er een duidelijke overeenkomsten waren tussen de drie verschillende locaties, waren er natuurlijk ook enkele verschillen. In Groot-Brittannië troffen we meticilline-gevoelige Staphylococcus Aureus drie keer zo vaak aan en zelfs nog eens zes keer zo vaak op oppervlaktes van jetdrogers dan op oppervlaktes van papieren handdoeken. Terwijl we in Frankrijk ESBL-producerende bacteriën twee keer zo vaak uit stof haalden bij gebruik van jetdrogers dan bij gebruik van papieren handdoeken.
Blijvende erfenis
Onze studie op meerdere locaties bewees onze hypothese. Luchtdrogers zijn niet geschikt voor sanitaire ruimtes in zorginstellingen, vanwege de potentie voor aerosolvorming van waterdruppels. Deze resultaten, gevonden in drie verschillende ziekenhuizen in drie landen, kunnen niet zomaar worden genegeerd. Vandaag de dag zijn de bevindingen van het onderzoek nog steeds actueel. De gegevens hebben geleid tot wijzigingen in de richtlijnen voor het overheidsbeleid in Frankrijk. En deskundigen wereldwijd halen ze nog steeds aan. Onlangs verwees het Amerikaanse tijdschrift Infection Control and Hospital Epidemiology naar ons onderzoek, toen het publiceerde dat “heteluchtdrogers niet mogen worden gebruikt in patiëntenzorgruimten”. Ook zij adviseren om handdoeken voor eenmalig gebruik te verstrekken voor het drogen van de handen na het handen wassen.
Ondertussen blijven we kritiek leveren en blijven we in gesprek over onze lopende individuele onderzoeken. Terwijl we nog samen willen werken aan een tweede onderzoek op meerdere locaties, zien we steeds meer nieuwe handdroogapparaten verschijnen. We blijven daarom doorgaan met ons werk voor het handhaven van de volksgezondheid en het beschermen van burgers.
Geschreven door professor Mark Wilcox OBE, Leeds Teaching Hospitals, en professor Frédéric Barbut, Assistance Publique-Hôpitaux de Paris, hôpital Saint-Antoine
