Moderator Ronald Bruins, hoofdredacteur van Service Management, heette de gasten vanuit een televisiestudio in de RAI in Amsterdam welkom. Bestuurslid Freek Veneman van de Vereniging Schoonmaak Research ging via Zoom allereerst in op het nut en de noodzaak van desinfecteren. “Het is begrijpelijk dat kantoorpanden in maart werden gedesinfecteerd omdat mensen een gevoel van veiligheid willen hebben. Desinfectie lijkt dan een ideaal antwoord, maar dat is het niet. Als we uitgaan vanuit de techniek, dan is desinfectie alleen bedoeld voor specifieke omstandigheden. In de zorg, in klinische omstandigheden, voedingsgerelateerd of bij bedenkingen van besmettingen… Als er geen specifieke aanleiding is om te desinfecteren, zijn we er geen voorstander van. Wij niet, maar de NVZ, OSB en het RIVM ook niet.”
Is een kantoor nog wel veilig?
Hij vervolgt: “Ik kan een contactoppervlak desinfecteren en dan is deze veilig tot de eerste beste aanraking. Waarom zou je dan gaan desinfecteren, als je ze ook goed kunt schoonmaken.” Aan directeur Hans Razenberg van de NVZ de vraag of een kantoor nog wel veilig is. “Ja, wel als je je aan drie zaken houdt. Ik begin met de technische voorzieningen. Is er een goede ventilatie? Maar ook: kun je voldoende afstand houden van mensen? Zo niet, zijn er dan spatschermen aanwezig? Ten tweede: is je personeel goed geïnstrueerd? Houden ze die afstand ook en wassen ze hun handen goed? Als derde: is er een goed schoonmaakprotocol aanwezig? Ik pleit daarbij voor een risico-achtige benadering. Waar zijn de meeste risico’s van besmetting aanwezig zijn en die maak je extra goed schoon. Het is daarbij ook de vraag wanneer en hoe je schoonmaakt.”
Pakketje genetisch materiaal
Er is een enorm verschil in bacteriën en virussen. “Ze zijn allebeide bedreigend voor ons”, zegt Veneman. “Maar een virus kan alleen maar overleven als het zich in een gastheer bevindt. In een mens of een dier kan het zich in cellen vermenigvuldigen. Daarbuiten is het een pakketje genetisch materiaal in een beschermhoesje van eiwitten. Die eiwittenstructuur is best wel kwetsbaar. Bijvoorbeeld als deze te droog wordt of wordt aangetast door alcohol of een reinigingsmiddel. Op een oppervlak is het virus kwetsbaar. Met microvezel kun je in laboratoriumomstandigheden al 99,9 procent verwijderen. Dat zal in de praktijk iets minder zijn, maar dan nog. Alles wat is weggehaald komt niet weer terug, totdat iemand weer nieuw materiaal neerlegt. Besmettingen komen doordat wijzelf rond lopen te hoesten of te smeren.”
Groot deel weg met schoonmaken
Aan Chuchu Yu, manager scientific & regulatory affairs, de vraag of er schoongemaakt of gedesinfecteerd moet worden om het coronavirus buiten de deur te houden. “Het kort antwoord is dat je altijd moet schoonmaken. Dan eventueel nog extra desinfecteren, maar alleen als dat nodig is. Je haalt al een heel groot deel weg met schoonmaken. Als je al wilt desinfecteren, als daar noodzaak toe is, dan moet je allereerst nog eerst schoonmaken om vervuiling weg te halen.” Wat is de kans dat je als schoonmaker besmet raakt? “Die is zeer klein als je je aan een aantal basisregels houdt”, zegt Razenberg. “Natuurlijk geldt ook hier de anderhalve meter, maar ook: was je handen regelmatig. Ook nadat je je handschoenen hebt uitgedaan. Daarnaast: raak niet je gezicht aan tijdens het schoonmaken. Heb je toch een kriebel te pakken, was dan eerst je handen voordat je je gezicht alsnog aanraakt. Voel je je niet lekker, laat je dan zo snel mogelijk testen.”
Schoonmaakmoment inbouwen
Kijker Twan vraagt via chatbox wat een medewerker op een kantoor zelf kan doen. Veneman: “Als het gaat over flexplekken, zou ik een schoonmaakmoment inbouwen tussen twee gebruikers. Eventueel zelfs met alcoholdoekjes omdat dat voor een minder in schoonmaak ervaren persoon het meest effectief is. Een contactoppervlakte zoals de reling kun je niet elk kwartier schoonmaken. Als ik deze dan dus wel gebruik, is het verstandig mijn handen te wassen, voordat ik aan mijn gezicht kom. Als gebruiker kun je het contact met dat soort vlakken ook minimaliseren, bijvoorbeeld door een lichtknop met de elleboog te bedienen. Als je een contactvlak wel moet bedienen, is het verstandig om handen te wassen. Als daar geen gelegenheid toe is, kun je ook een alcoholgel gebruiken als je die wel in de buurt hebt.”
Gebruiksaanwijzing op het etiket
Mocht een schoonmaakbedrijf wel moeten desinfecteren, waar moet deze dan op letten. Yu: “Er zit een toelatingsnummer van de CTGB op. Het middel is beoordeeld op veiligheid voor mens, dier en milieu en ook op werkzaamheid. Je weet dan zeker dat je een effectief product hebt. Volg dan ook de gebruiksaanwijzing op het etiket.” Kijker Peter stelt een vraag over hoe je omgaat met een klas waarin telkens 30 nieuwe leerlingen de klas inkomen. Razenberg: “Voorlichting bij zo’n groep leerlingen is belangrijk. Besteed daarom aandacht aan wat zij kunnen doen aan handhygiëne. Als je het afstandscriterium van anderhalve meter niet kunt halen, dan kunnen mondkapjes een bijdrage leveren. Het overdragen gaat van mens tot mens. Als je een mondkapje ophebt, kan jouw speeksel geen anderhalve meter halen. Hooguit een paar centimeter.”
Onderbouwing voor doding van virussen
Kijker Henny heeft een opmerking: “Je ziet allerlei innovaties zoals UV-C-licht en fogging opgepikt worden zonder goed onderbouwing van de doding van virussen.” Veneman reageert: “UV-C is een techniek die ingezet kan worden. Bijvoorbeeld bij waterreiniging wordt dit gebruikt, maar dat is een gesloten systeem. Je wilt er namelijk niet aan blootgesteld worden, want de straling daarvan kan kankerverwekkend zijn. De straling moet sterk genoeg zijn om virussen te doden en de straling moet goed afgedekt zijn. Het licht kan dus een desinfecterende reiniging hebben, bijvoorbeeld in een afgesloten kamer waar geen mensen zijn. Maar of je het gemakkelijk breder trekt, daar hebben we twijfels over. Want je wilt niet, ook niet bij lagere sterktes, blootstaan aan dit licht. Dit is daarmee net als röntgenstraling.” Hij maakte en passant bekend dat VSR onderzoek gaat doen naar de werking en toepasbaarheid van ozon en UV-C-licht.
30 seconden handen wassen
Tot slot komt handhygiëne ter sprake. Razenberg: “De meeste mensen zijn gewend aan strelen en aaien en zo snel mogelijk de handen afdrogen. Dat is dus is niet je handen wassen.” Er geldt een minimum van 30 seconden en de Wereldgezondheidsorganisatie heeft filmpjes van hoe het moet worden aangepakt. Razenberg: “Als je geen mogelijkheid hebt tot handen wassen, dan kan het handig zijn om alcoholgel te gebruiken. Maar ook dan geldt dan je je handen heel nauwkeurig en goed moet desinfecteren. Daar zie ik ook dat mensen twee a drie seconden wat middel uitsmeren. Dat is zonde van de alcohol. Als je het doet, moet je het goed doen.” Dat betekent dus 30 seconden bij handen wassen. Razenberg: “Dat is even wennen, maar als je goed oefent, kun je het al snel.”
Lees ook
Interclean panel over robotisering en digitalisering: de toekomst ligt in slimmer schoonmaken
Handhygiëne: alles over handen wassen én drogen
Interclean: Leobot overall winnaar, Tork wint visitors choice award
